Ẩm thực Quảng Bình độc đáo từ Nhộng tằm lá sắn

Ở vùng cao Minh Hóa, nơi những cánh đồng sắn trải dài dưới ánh nắng vàng rực, nhộng tằm lá sắn không chỉ là một món ăn mà còn là về sự sáng tạo và tận dụng tài nguyên thiên nhiên. Khác với tằm dâu được nuôi để lấy tơ, tằm lá sắn được người dân nơi đây nuôi để lấy nhộng, biến chúng thành một món đặc sản giàu dinh dưỡng và đậm chất địa phương.

Cây sắn là thứ cây trồng quen thuộc của người dân miền núi không chỉ cung cấp củ mà còn mang đến nguồn lá dồi dào để nuôi tằm. Chỉ với một gói trứng tằm giống giá vài chục ngàn đồng, sau khoảng một tháng chăm sóc, người dân có thể thu hoạch đến 20kg nhộng tằm, bán với giá từ 120.000 đến 160.000 đồng/kg. Điều đặc biệt là nhộng tằm lá sắn được xem là thực phẩm sạch, bởi chúng chỉ ăn lá sắn tự nhiên, không cần bất kỳ hóa chất nào.

Nhộng tằm lá sắn không chỉ là nguồn thu nhập quý giá cho bà con nông dân mà còn là biểu tượng cho sự gắn bó với đất trời. Mỗi con nhộng béo mũm, vàng óng ánh như chứa đựng tinh hoa của núi rừng, sẵn sàng chờ đợi bàn tay khéo léo của người đầu bếp để biến thành những món ăn khó quên.

Nhộng tằm lá sắn có thể khiến những ai lần đầu nhìn thấy e dè bởi vẻ ngoài “khác lạ”, nhưng chỉ cần nếm thử, bạn sẽ bị chinh phục bởi vị béo bùi, thơm ngậy đặc trưng. Người dân Minh Hóa đã sáng tạo nên nhiều cách chế biến, từ đơn giản đến cầu kỳ, để làm nổi bật hương vị độc đáo của món đặc sản này.

Nhộng tằm rang lá chanh

Đây có lẽ là cách chế biến phổ biến và được yêu thích nhất. Nhộng tằm tươi sau khi được chần qua nước sôi để giữ độ căng mọng sẽ được rang đều trên chảo nóng. Khi nhộng bắt đầu vàng ươm, người ta cho thêm một chút muối, nước mắm và đặc biệt là lá chanh thái nhỏ. Hương thơm của lá chanh hòa quyện với vị béo ngậy của nhộng tạo nên một món ăn vừa dân dã vừa tinh tế. Khi thưởng thức, bạn sẽ cảm nhận được độ giòn bên ngoài, mềm bùi bên trong, như thể đang nhấm nháp cả hồn quê Quảng Bình.

Nhộng tằm xào lá lốt

Một biến tấu khác không kém phần hấp dẫn là nhộng tằm xào lá lốt. Lá lốt với mùi thơm thanh mát được xào nhanh cùng nhộng tằm, tạo nên một món ăn vừa béo vừa dịu, rất hợp để ăn cùng cơm nóng hoặc làm món nhậu lai rai bên mâm bánh tráng nướng. Món này không chỉ ngon mà còn mang lại cảm giác gần gũi, như trở về với những bữa cơm gia đình đậm chất thôn quê.

Nhộng tằm chiên giòn 

Với những ai yêu thích sự giòn tan, nhộng tằm chiên giòn là lựa chọn không thể bỏ qua. Nhộng được tẩm một lớp bột mỏng, chiên vàng rụm, sau đó ăn kèm với nước chấm muối ớt hoặc tương ớt. Món ăn này không chỉ hấp dẫn người lớn mà còn khiến trẻ nhỏ thích mê bởi vị ngon lạ và hình thức bắt mắt.

Không chỉ là một món ăn ngon, nhộng tằm lá sắn còn là “kho báu” dinh dưỡng. Theo các nghiên cứu, trong 100g nhộng tằm chứa khoảng 206 calo, 13g chất đạm, 6.5g lipid cùng nhiều vitamin (A, B1, B2, PP, C) và khoáng chất như canxi, photpho. Đây là nguồn thực phẩm giàu năng lượng, đặc biệt phù hợp cho trẻ em chậm lớn, phụ nữ sau sinh hoặc người cần bồi bổ sức khỏe.

Trong y học cổ truyền, nhộng tằm được xem là một vị thuốc quý với tính ấm, vị mặn, bùi, có tác dụng bổ thần kinh, trị phong, giảm đau nhức và hỗ trợ điều trị các chứng như còi xương, suy nhược cơ thể. Dân gian còn dùng nhộng tằm nấu với rượu để xoa bóp, giúp giảm đau nhức gân cốt. Với những công dụng tuyệt vời này, nhộng tằm lá sắn không chỉ là món ăn mà còn là “bài thuốc” từ thiên nhiên.

Dù thơm ngon và bổ dưỡng, nhộng tằm cũng cần được chế biến và sử dụng đúng cách để đảm bảo an toàn. Một số lưu ý quan trọng:

• Chọn nhộng tươi: Nhộng tằm tươi có màu vàng óng, các đốt trên thân khít nhau. Tránh mua nhộng đã ngả màu vàng nhạt, thâm đen hoặc có dấu hiệu rời rạc, vì đó là nhộng để lâu, dễ gây ngộ độc.
• Chế biến kỹ: Luôn chần nhộng qua nước sôi trước khi chế biến để loại bỏ bụi bẩn và vi khuẩn.
• Không lạm dụng: Vì nhộng tằm giàu đạm và chất béo, chỉ nên ăn 1-2 bữa mỗi tháng để tránh dư thừa dinh dưỡng. Người có cơ địa dễ dị ứng hoặc bị nóng trong cũng cần cẩn thận khi thưởng thức.

Ở xã Xuân Hóa hay Hóa Phúc, nghề nuôi tằm lá sắn đã trở thành nguồn thu nhập chính cho hàng trăm hộ gia đình, đặc biệt là phụ nữ trong thời gian nông nhàn. Chỉ với vài nong tre và một góc vườn sắn, họ đã tạo nên một “kỳ tích” kinh tế, biến thứ cây trồng bình dị thành đặc sản được săn đón khắp nơi. Mỗi lần thưởng thức nhộng tằm lá sắn, thực khách không chỉ cảm nhận được hương vị mà còn nghe được câu chuyện về mảnh đất Minh Hóa đầy nghĩa tình. Đó là hình ảnh những người nông dân sáng sớm lên nương hái lá sắn, những bữa cơm gia đình rộn ràng bên mâm nhộng rang thơm lừng, và cả niềm tự hào về một món ăn mang đậm bản sắc quê hương.

Nếu có dịp ghé Quảng Bình, bạn đừng quên tìm đến các nhà hàng địa phương ở Minh Hóa để thưởng thức nhộng tằm lá sắn. Nếu muốn tự tay chế biến, bạn có thể tìm mua nhộng tằm từ các chợ truyền thống hoặc nhờ người quen ở Quảng Bình gửi lên. Chỉ cần một chút khéo léo, bạn đã có thể mang cả hương vị núi rừng Quảng Bình vào căn bếp của mình.

Dưới ánh nắng gắt gao của miền Trung hay trong cái rét ngọt đầu mùa, món nhộng tằm lá sắn vẫn âm thầm hiện diện trong bữa cơm người dân Minh Hóa - Quảng Bình không khoa trương, không hào nhoáng, nhưng đủ để ai từng nếm qua cũng phải nhớ. Nó như một phần máu thịt của vùng đất này: thô ráp, chân thành, và đầy sức sống. Không cần phải là người sành ăn mới cảm được cái hay của món ăn ấy. Trong cái vị đắng dịu của lá chanh quyện cùng vị béo bùi, mềm mại của nhộng là hương vị mộc mạc, chân chất, khó lẫn vào đâu giữa bao la những món ngon cầu kỳ. Có lẽ, chính sự giản dị, tự nhiên ấy đã giúp món ăn này vượt qua bao đổi thay của thời gian, lặng lẽ tồn tại và gợi nhớ về những điều thân thương nhất của quê nhà.

Cùng Sovaba Travel khám phá ẩm thực Quảng Bình, nơi mỗi món ăn là một lát cắt văn hóa, mang đậm hồn quê và dư vị khó quên.