Khám phá Động Thiên Hà: Dải ngân hà trong lòng núi và kinh nghiệm chèo thuyền độc mộc

Động Thiên Hà tọa lạc tại xã Sơn Hà, huyện Nho Quan, tỉnh Ninh Bình, cách trung tâm thành phố Ninh Bình khoảng 24km về phía tây bắc. Nơi đây thuộc quần thể danh thắng Tràng An – Di sản Văn hóa và Thiên nhiên Thế giới được UNESCO công nhận từ năm 2014. Hang động nằm ẩn mình trong dãy núi Tướng (hay còn gọi là núi Tưởng), một phần của hệ thống núi đá vôi Tràng An, với độ cao gần 200m so với mực nước biển.

Vị trí này không chỉ mang giá trị địa chất mà còn gắn liền với lịch sử dân tộc. Dãy núi Tướng từng là "vọng gác tiền tiêu" bảo vệ phía Tây Nam kinh thành Hoa Lư dưới thời vua Đinh Tiên Hoàng và Lê Đại Hành (thế kỷ X). Gần đó còn có các di tích như Bến thuyền Nhà Lê, Núi Phật Đầu Sơn và Thửa Ruộng Đấu Lính, tạo nên một quần thể du lịch sinh thái phong phú.

Nếu bạn đang ở Hà Nội, khoảng cách đến Động Thiên Hà khoảng 120km, dễ dàng di chuyển bằng xe máy hoặc ô tô trong vòng 2-3 giờ. Từ TP. Hồ Chí Minh, bạn có thể bay đến sân bay Nội Bài rồi tiếp tục hành trình.

Động Thiên Hà được phát hiện vào năm 2007, sau khi cửa hang bị che lấp bởi cây cối um tùm trong nhiều thế kỷ. Tổng chiều dài hang động khoảng 700m, chia thành hai phần chính: 200m động khô và 500m động nước (hay còn gọi là động ướt). Phần động khô là một hành lang đá rộng lớn, với hệ thống thạch nhũ và măng đá muôn hình vạn trạng, được ví như "lâu đài đá" nhờ vẻ đẹp tráng lệ.

Phần động nước mới thực sự là điểm nhấn, nơi dòng sông ngầm uốn lượn qua hang, phản chiếu ánh sáng từ nhũ đá trắng tinh khiết tựa đá cẩm thạch. Khi ánh đèn chiếu vào, toàn bộ không gian lấp lánh như dải ngân hà giữa vũ trụ, tạo nên vẻ đẹp huyền ảo, hoang sơ. Các chuyên gia địa chất từ Mỹ từng khảo sát và đánh giá rằng hệ thống nhũ đá ở đây vẫn đang "sống" và tiếp tục hình thành, khác biệt so với nhiều hang động khác ở Ninh Bình.

Bên cạnh vẻ đẹp tự nhiên, Động Thiên Hà còn lưu giữ dấu tích văn hóa cổ xưa. Các nhà khảo cổ tìm thấy vỏ nhuyễn thể, mảnh gốm thô, xương động vật và mai rùa, chứng minh nơi đây từng là nơi cư trú của người Việt cổ từ thời kỳ Đá Mới. Hàng trăm cá thể dơi sinh sống trong hang góp phần duy trì hệ sinh thái nguyên sinh. Toàn bộ khu vực được bao quanh bởi rừng nguyên sinh, núi non hùng vĩ và sông Bến Đang, tạo nên bức tranh thiên nhiên hài hòa.

Để đến Động Thiên Hà, bạn cần khởi hành từ bến đò Mường Thổ Hà (xã Sơn Hà). Từ trung tâm Ninh Bình, đi theo quốc lộ 38B hướng về huyện Nho Quan, qua cầu Vòm rồi rẽ phải vào đường tỉnh 438. Toàn bộ lộ trình khoảng 45 phút bằng xe máy hoặc ô tô.

• Tại bến đò, bạn mua vé tham quan (giá tham khảo năm 2025: 200.000 VND/người cho tuyến đi thuyền, 150.000 VND/người nếu đi bộ một phần). 
• Hành trình bắt đầu bằng việc chèo thuyền dọc sông Bến Đang khoảng 1km, qua kênh nhỏ hoang sơ với cảnh quan núi non xanh tươi. 
• Sau đó, thuyền cập bến dưới chân núi Tướng, và bạn đi bộ thêm khoảng 500m đường đá dọc bìa rừng để đến cửa hang.

Lời khuyên: Nên đi vào buổi sáng sớm để tránh nắng nóng, và chọn ngày thời tiết đẹp. Nếu đi nhóm, thuê hướng dẫn viên địa phương (khoảng 100.000-200.000 VND/nhóm) để nghe kể chuyện lịch sử và lưu ý an toàn.

Trước khi bước vào hành trình chiêm ngưỡng vẻ đẹp kỳ ảo của “dải ngân hà trong lòng đất”, bạn sẽ cần một vài kinh nghiệm quan trọng để chuyến khám phá Động Thiên Hà diễn ra trọn vẹn và thuận lợi nhất. Dưới đây là những lưu ý giúp bạn chủ động hơn trong lịch trình, thời gian và cách trải nghiệm hang động độc đáo này.

Chèo thuyền độc mộc qua sông ngầm

Một trong những trải nghiệm thú vị nhất tại Động Thiên Hà chính là chèo thuyền độc mộc (thuyền gỗ đơn giản, chèo bằng tay) qua phần động nước. Sau khi khám phá động khô bằng chân, bạn sẽ xuống thuyền để lướt qua dòng sông ngầm dài 500m. Nước sông trong xanh, mát lạnh, phản chiếu hình ảnh nhũ đá treo lơ lửng như những vì sao.

Thuyền thường chở 4-6 người, do người dân địa phương chèo, giúp bạn thư giãn ngắm cảnh. Dọc đường, bạn sẽ gặp các hình thù đá kỳ lạ như "Đảo Hoa Tiên", "Bầu Sữa Mẹ" hay "Cá Hóa Long" – những tên gọi do du khách và địa phương đặt dựa trên hình dáng. Thời gian chèo thuyền khoảng 30-45 phút, mang lại cảm giác phiêu lưu như lạc vào thế giới cổ tích.

Mẹo: Mang theo máy ảnh chống nước hoặc điện thoại có vỏ bảo vệ để chụp ảnh. Tránh chạm vào nhũ đá để bảo tồn di sản.

Khám phá động khô và động nước

Phần động khô dài 200m là nơi bạn đi bộ qua hành lang đá rộng lớn. Ánh sáng tự nhiên len lỏi qua cửa hang, chiếu sáng những khối thạch nhũ kỳ vĩ. Điểm đặc biệt là "Giếng Trời" – nơi ánh nắng từ đỉnh núi đổ xuống, tạo hiệu ứng hào quang lung linh.

Chuyển sang động nước, không khí mát mẻ hơn với độ ẩm cao. Toàn bộ hành trình mất khoảng 1-2 giờ, tùy tốc độ. Nếu bạn thích mạo hiểm, có thể kết hợp với động Thiên Thanh gần đó – một hang khô nhỏ hơn với vẻ đẹp "lâu đài đá".

Khám phá Động Thiên Hà không chỉ là hành trình chiêm ngưỡng "dải ngân hà trong lòng núi" mà còn là cơ hội trải nghiệm văn hóa, lịch sử và thiên nhiên Ninh Bình một cách sâu sắc. Với kinh nghiệm chèo thuyền độc mộc qua sông ngầm, bạn sẽ mang về những kỷ niệm khó quên.

Không chỉ là một kỳ quan địa chất, Thiên Hà còn là nơi lưu giữ những dấu tích lịch sử, văn hóa sâu sắc. Hãy lựa chọn thời điểm lý tưởng để tận hưởng trọn vẹn sự mát mẻ và ánh sáng kỳ diệu của hang động. Quan trọng hơn, hãy mang theo ý thức bảo tồn để giữ gìn vẻ đẹp nguyên sơ này cho mai sau. Hành trình đến Thiên Hà chắc chắn sẽ là một kỷ niệm rực rỡ, đọng lại mãi trong ký ức của bạn.