Khám phá lễ hội Đình làng Hải Châu: Cái nôi văn hóa xưa giữa trung tâm Đà Nẵng

Đình làng Hải Châu không chỉ là một công trình kiến trúc cổ kính mà còn là chứng nhân lặng lẽ của hành trình hình thành và phát triển Đà Nẵng. Ngôi đình được dựng vào năm 1806 (niên hiệu Gia Long thứ 5), ban đầu để thờ Thành Hoàng làng cùng các bậc tiền hiền, hậu hiền những người đã đặt nền móng cho làng Hải Châu xưa. Cộng đồng dân cư nơi đây chủ yếu là hậu duệ của 42 – 43 chư phái tộc họ từ huyện Tĩnh Gia, tỉnh Thanh Hóa, theo bước chân vua Lê Thánh Tông vào Nam khai khẩn đất mới năm 1471, lập nên ngôi làng trù phú bên bờ sông Hàn.

Trải qua nhiều biến động, Đình làng Hải Châu đã được di dời và trùng tu nhiều lần nhưng vẫn giữ được nét xưa. Năm 1858, đình bị phá hủy do chiến tranh và được xây dựng lại vào năm 1860 tại khu vực nay là Đại học Kỹ thuật Y Dược Đà Nẵng. Đến giai đoạn 1903 – 1904, do dịch bệnh và yêu cầu quy hoạch của chính quyền thực dân, đình được chuyển về số 42 (nay là K48/46) đường Phan Châu Trinh, phường Hải Châu, nơi vẫn tồn tại cho đến nay. Bên trong đình còn lưu giữ nhiều hoành phi, liễn đối bằng chữ Hán sơn son thếp vàng, có niên đại hàng trăm năm. Nhờ giá trị về kiến trúc, lịch sử và tâm linh, công trình này đã được Bộ Văn hóa – Thông tin xếp hạng là Di tích lịch sử – văn hóa cấp quốc gia vào năm 2001.

Trong nhịp sống đô thị hóa ngày một sôi động, lễ hội Đình làng Hải Châu như một nhịp cầu nối liền quá khứ và hiện tại, giúp cộng đồng và du khách tìm lại giá trị tinh thần giữa đời sống hiện đại. Không chỉ là nghi thức tưởng niệm, lễ hội còn là lời tri ân sâu sắc dành cho những bậc tiền nhân khai hoang, lập ấp, quy dân, dựng nghiệp, những người đã đặt nền móng đầu tiên cho vùng đất Đà Nẵng hôm nay. Qua thời gian, vai trò của đình làng vẫn được khẳng định như trung tâm văn hóa – tâm linh, nơi nuôi dưỡng niềm tự hào và sự gắn bó của người dân địa phương.

Hơn thế nữa, lễ hội còn mang trong mình nhiều tầng ý nghĩa:

• Gìn giữ và lan tỏa bản sắc văn hóa: Mỗi nghi lễ, mỗi điệu múa, tiếng trống hay lời hô tế đều là bài học sống động về cội nguồn dân tộc, giúp thế hệ trẻ hiểu và trân trọng di sản cha ông để lại.
• Tăng cường tinh thần gắn kết cộng đồng: Trong không khí hội làng, người dân và du khách hòa mình vào niềm vui chung, cùng nhau tái hiện những giá trị văn hóa cổ truyền, điều làm nên sức sống bền bỉ của “tình làng nghĩa xóm”.
• Thúc đẩy du lịch văn hóa Đà Nẵng: Là một điểm nhấn trong chuỗi sự kiện văn hóa của thành phố, lễ hội thu hút hàng ngàn lượt khách tham quan, góp phần định hình hình ảnh Đà Nẵng không chỉ là thành phố của biển và ánh sáng, mà còn là thành phố của ký ức và di sản.

Trong dòng chảy hội nhập quốc tế, lễ hội Đình làng Hải Châu vẫn tỏa sáng như một minh chứng cho sức sống mãnh liệt của văn hóa Việt, “hồn làng” được gìn giữ giữa đô thị hiện đại, và nơi du khách tìm thấy chiều sâu tinh thần của một dân tộc biết tôn trọng quá khứ để bước vững vàng vào tương lai.

Lễ hội Đình làng Hải Châu được tổ chức trong hai ngày (từ mùng 9 đến 10 tháng 3 âm lịch), mang đến một không gian văn hóa đặc sắc, nơi nghi lễ trang nghiêm hòa quyện cùng không khí hội làng rộn rã. Chính sự đối lập hài hòa ấy – “tĩnh trong lễ, động trong hội” đã tạo nên sức hút khó cưỡng cho lễ hội truyền thống giữa lòng Đà Nẵng hiện đại.

Phần lễ 

Phần lễ được tổ chức trang trọng, thể hiện tấm lòng tri ân đối với Thành Hoàng làng và các bậc tiền hiền, hậu hiền đã có công khai phá, dựng làng.

• Lễ vọng: Diễn ra vào chiều ngày khai hội, với nghi thức dâng hương, tế lễ Thành Hoàng và các vị phúc thần.
• Lễ chánh tế: Là điểm nhấn của lễ hội, diễn ra vào sáng ngày 10/3 âm lịch, tái hiện những nghi lễ cổ truyền trong không gian trầm mặc của đình làng.

Phần hội 

Nếu phần lễ mang sắc thái tôn nghiêm thì phần hội lại bừng nở sắc màu và tiếng cười. Năm nào cũng vậy, Đình làng Hải Châu trở thành sân khấu lớn của văn hóa cộng đồng.

• Trình diễn nghệ thuật: Từ múa rối nước, trình diễn áo dài truyền thống, đến thi văn nghệ hát về quê hương Hải Châu. 
• Trưng bày và trải nghiệm: Không gian triển lãm tranh dân gian, thi mâm bánh ngũ quả, cùng gian hàng ẩm thực địa phương giới thiệu sản phẩm khởi nghiệp của phụ nữ.
• Trò chơi dân gian: Kéo co, nhảy bao bố, đẩy gậy.
• Hoạt động tâm linh: Thả hoa đăng trên sông Hàn, gửi gắm ước nguyện bình an, thịnh vượng, để ánh sáng lung linh soi chiếu dòng chảy văn hóa của thành phố trẻ.

Mỗi hoạt động không chỉ mang tính giải trí mà còn là bài học văn hóa sống động, giúp thế hệ hôm nay hiểu và tự hào hơn về phong tục, tín ngưỡng và bản sắc Việt Nam.

Lễ hội Đình làng Hải Châu 2025 dự kiến diễn ra trong hai ngày, từ 3 đến 4 tháng 4 (nhằm mùng 6 – 7 tháng 3 âm lịch), tại K48/46 Phan Châu Trinh, phường Hải Châu, quận Hải Châu.

Cách di chuyển:

• Từ cầu Rồng, bạn có thể đi bộ hoặc bắt xe buýt, chỉ khoảng 1 km.
• Từ sân bay Đà Nẵng, di chuyển bằng taxi hoặc xe công nghệ mất khoảng 15–20 phút là đến nơi.

Một số lưu ý khi tham dự:

• Trang phục: Nên mặc lịch sự, kín đáo khi dự phần lễ.
• Thời tiết: Tháng 4 ở Đà Nẵng thường nắng gắt, hãy mang theo nước uống, nón và kem chống nắng.
• Tham quan: Lễ hội mở cửa miễn phí, nhưng bạn nên đến sớm để có trải nghiệm trọn vẹn và tránh đông đúc.

Sau khi tham dự lễ hội, bạn có thể ghé thăm những điểm đến nổi tiếng chỉ cách đó vài phút di chuyển như cầu Rồng, chợ Hàn, hoặc bảo tàng Điêu khắc Chăm, để cảm nhận trọn vẹn hơi thở văn hóa và nhịp sống đặc trưng của Đà Nẵng.

Lễ hội Đình làng Hải Châu không chỉ là sự kiện văn hóa mang tính truyền thống, mà còn là hành trình trở về với cội nguồn để mỗi người con Đà Nẵng tìm thấy trong mình niềm tự hào về vùng đất hiền hòa, nghĩa tình. Giữa những con phố rợp ánh đèn và nhịp sống hối hả, tiếng trống hội từ ngôi đình cổ vẫn vang lên như lời nhắc nhở dịu dàng về một bản sắc không bao giờ mất đi. Lễ hội ấy không khép lại sau mỗi mùa trăng tháng Ba, mà vẫn âm thầm chảy trong tâm thức người dân như dòng sông Hàn không ngừng bồi đắp phù sa văn hóa cho thành phố trẻ.