Khám phá thế giới hoang dã của Sơn Trà: Nơi voọc chà vá chân nâu làm chủ rừng xanh

Cách trung tâm Đà Nẵng khoảng 10 km về phía Đông Bắc, bán đảo Sơn Trà là khu bảo tồn thiên nhiên rộng hơn 4.000 ha, nơi hội tụ hệ sinh thái rừng nhiệt đới ven biển hiếm có ở Việt Nam. Nhờ sự đa dạng sinh học đặc biệt với hơn 700 loài thực vật và hàng trăm loài động vật, trong đó nổi bật là voọc chà vá chân nâu “nữ hoàng của các loài linh trưởng”, Sơn Trà được du khách quốc tế gọi bằng cái tên “Monkey Mountain”.

Với địa hình đồi núi uốn lượn, cao nhất là đỉnh Bàn Cờ 696m, Sơn Trà mang khí hậu mát mẻ quanh năm, nơi rừng xanh kéo dài ra tận bờ biển dài hơn 60 km. Không chỉ có giá trị sinh thái, bán đảo này còn gắn liền với lịch sử và văn hóa Đà Nẵng, từng là khu vực quân sự chiến lược trong chiến tranh, nay được bảo vệ nghiêm ngặt như một lá phổi xanh của thành phố.

Hệ sinh thái rừng thường xanh mưa mùa ở đây là nơi sinh trưởng của nhiều loài cây quý như lim xanh, sến mật, chò chỉ, tạo điều kiện lý tưởng cho voọc chà vá chân nâu phát triển mạnh mẽ, biến Sơn Trà thành nơi sở hữu quần thể lớn nhất thế giới của loài linh trưởng quý hiếm này.

Voọc chà vá chân nâu (Pygathrix nemaeus), hay còn gọi là voọc ngũ sắc, là loài linh trưởng đặc hữu của khu vực Đông Dương, chỉ xuất hiện tại Việt Nam, Lào và một phần Campuchia. Chúng được mệnh danh là “nữ hoàng linh trưởng” nhờ vẻ ngoài rực rỡ và hiếm có: đỉnh đầu đen, mặt vàng cam, vai và tay đen, thân xám, chân nâu đỏ, mông trắng hình tam giác cùng chiếc đuôi dài trắng muốt. Con đực trưởng thành thường nặng từ 5,8 – 11 kg, dài 55 – 63 cm, trong khi con cái nhỏ hơn, chỉ khoảng 6,4 – 8 kg.

Tại rừng Sơn Trà (Đà Nẵng), bạn có thể bắt gặp những đàn voọc đang thong thả chuyền cành, thưởng thức lá non trong ánh nắng sớm. Chúng thường sống theo đàn từ 4 – 15 cá thể, do một con đực đầu đàn dẫn dắt, còn các con cái sẽ chăm sóc con non theo bầy. Thức ăn chủ yếu là lá non (chiếm hơn 80% khẩu phần), cùng với quả, hạt và hoa từ hơn 150 loài cây khác nhau.

Voọc chà vá hoạt động chủ yếu ban ngày, dành khoảng 30% thời gian nghỉ ngơi, 28% di chuyển và 14% để ăn uống, thường chỉ ở trên tán cây cao để tránh thú săn mồi. Chúng sinh sản quanh năm, tập trung nhiều vào mùa khô, với thời gian mang thai 180 – 210 ngày, và mỗi con cái chỉ sinh một con mỗi 2 năm – điều này khiến loài càng trở nên quý hiếm hơn.

Được phát hiện ở Sơn Trà từ năm 1969, đến nay quần thể voọc chà vá chân nâu nơi đây được ghi nhận là lớn nhất thế giới, với hơn 1.300 – 2.000 cá thể và mật độ cao nhất toàn cầu. Chúng phân bố từ sườn núi cao đến tận mép biển, minh chứng cho khả năng thích nghi đặc biệt và giá trị sinh học độc nhất của hệ sinh thái Sơn Trà.

Du lịch sinh thái ngắm voọc chà vá chân nâu là trải nghiệm không thể bỏ qua khi đến bán đảo Sơn Trà. Từ năm 2025, các tuyến đường như Tiên Sa và đường xuyên rừng Sơn Trà đã được mở lại sau thời gian sửa chữa do sạt lở, cho phép du khách dễ dàng tiếp cận khoảng 5 km rừng nguyên sinh – nơi sinh sống của loài linh trưởng quý hiếm này.

Trên hành trình, bạn sẽ bắt gặp đàn voọc chà vá thong thả chuyền cành giữa màu xanh của rừng, khung cảnh vừa bình yên vừa sống động.

Các hoạt động nổi bật tại Sơn Trà: 

• Ngắm voọc chà vá chân nâu: Thời điểm lý tưởng từ 4h sáng đến 16h chiều, đặc biệt vào cuối tháng 4 – đầu tháng 5 khi thời tiết khô ráo. Nên tham gia tour hướng dẫn của Sovaba Travel để được hướng dẫn quan sát an toàn, tránh làm phiền đến tập tính sinh hoạt của voọc.
• Trekking & khám phá rừng nguyên sinh: Trải nghiệm tour jeep xuyên rừng, trekking quan sát linh trưởng, hoặc kết hợp lặn ngắm san hô tại Bãi Tiên Sa và Ghềnh Bàng. Đây là lựa chọn hoàn hảo cho những ai yêu thích du lịch xanh và mạo hiểm nhẹ.
• Tham quan các địa danh nổi tiếng ở Sơn Trà: Kết hợp hành trình với những điểm đến gần kề như chùa Linh Ứng, Đỉnh Bàn Cờ, Hải đăng Sơn Trà, Cây đa ngàn năm hay Bãi đá Obama – nơi hội tụ cảnh quan, văn hóa và thiên nhiên đặc trưng của Đà Nẵng.

Trước khi bắt đầu hành trình khám phá rừng Sơn Trà và ngắm voọc chà vá, bạn nên chuẩn bị kỹ lưỡng để chuyến đi vừa an toàn vừa trọn vẹn. Dưới đây là một số lưu ý quan trọng dành cho du khách:

• Mang theo ống nhòm, máy ảnh và nước uống; mặc quần áo dài để tránh côn trùng.
• Giữ khoảng cách, không cho ăn hoặc la hét để bảo vệ động vật.
• Đỗ xe an toàn và tham gia tour có hướng dẫn để tránh lạc đường.
• Thời tiết tốt nhất là mùa khô (tháng 3-8), tránh mùa mưa để đường sá an toàn.

Khám phá Sơn Trà không chỉ là một hành trình ngắm cảnh hay chụp ảnh, mà còn là cơ hội để hiểu sâu hơn về giá trị của thiên nhiên và trách nhiệm bảo tồn. Nơi đây sở hữu quần thể voọc chà vá chân nâu lớn nhất thế giới, minh chứng cho sự cân bằng hiếm có giữa con người và môi trường tự nhiên. Nếu bạn muốn trải nghiệm trọn vẹn vẻ đẹp rừng – biển, hãy tham gia các tour du lịch sinh thái Sơn Trà trọn gói. Những chương trình này không chỉ giúp bạn quan sát voọc an toàn, trekking xuyên rừng, lặn ngắm san hô, mà còn góp phần bảo vệ “nữ hoàng linh trưởng” và hệ sinh thái quý hiếm của Đà Nẵng.