undefinedĐakrông là nơi cư ngụ lâu đời của các dân tộc Pa Kô và Vân Kiều. Với họ, cồng chiêng là tài sản quý giá, là thước đo sự sung túc của mỗi gia đình. Cồng chiêng được sử dụng trong mọi sự kiện trọng đại của đời người và cộng đồng: từ lễ hội Ariêu Ping (lễ cải táng), Prúc bor (cầu mùa), cúng lúa mới, mừng làng mới, cho đến những đám cưới, đám ma.Ảnh: Tiếng chiêng hòa cùng nhịp sống của người Pakô, Vân KiềuMỗi dịp lễ hội, các nhạc công nam và nữ cùng nhau hòa tấu. Theo nghệ nhân Kray Sức, cồng chiêng ở đây có hai loại: loại có núm (tượng trưng cho phụ nữ) và loại không núm (dành cho nam giới). Âm thanh của cồng chiêng được tạo ra bằng cách đánh bằng tay hoặc dùi gỗ, đôi khi đầu dùi được bọc vải mềm để tạo ra những âm sắc độc đáo.Văn hóa cồng chiêng Đakrông mang đậm dấu ấn tâm linh sâu sắc. Tiếng chiêng không chỉ để biểu đạt niềm vui, nỗi buồn mà còn là phương tiện để con người giao tiếp với "những đấng vô hình", với thần linh và tổ tiên. Đây là sợi dây kết nối giữa cõi trần và thế giới siêu nhiên, giúp con người cầu mong một mùa màng bội thu, cuộc sống ấm no, hạnh phúc.Trong các lễ hội, tùy thuộc vào ý nghĩa và nội dung của sự kiện mà cồng chiêng sẽ có giai điệu, tiết tấu và bước múa khác nhau. Đồng bào dân tộc ở đây thường sử dụng hai nhịp điệu chính:Điệu Âr Pưp: tiết tấu nhanh, được dùng trong các đám ma.Điệu Palư: tiết tấu chậm, dùng trong các lễ hội cầu mùa, mừng lúa mới, được kết hợp cùng các nhạc cụ khác.Đặc biệt, trong lễ hội Ariêu Ping (cải táng), cồng có núm được sử dụng để cúng vật hiến sinh là trâu hoặc bò, với nhịp điệu độc đáo "chuung… chuung… chuung chiing - chup chuung… chuung… chuung chiing", tạo nên không khí trang nghiêm và linh thiêng.Ảnh: Tiếng cồng chiêng, giai điệu của đất trời và tâm linhTuy nhiên, trước tác động mạnh mẽ của nền kinh tế thị trường, văn hóa cồng chiêng Đakrông đang đứng trước nguy cơ mai một. Nhiều gia đình đã bán cồng chiêng để mưu sinh, và quan trọng hơn, thế hệ trẻ ngày càng ít mặn mà với các hoạt động văn hóa truyền thống.Nghệ nhân Kray Sức chia sẻ về tình trạng này, cũng như về sự thiếu hụt người có thể chỉnh âm cồng chiêng. Hiện tại, ông Vỗ Bảo, một nghệ nhân ngoài 90 tuổi, là một trong số ít người còn lại có khả năng "chỉnh chiêng" để âm thanh được ngân vang và chuẩn xác.Nhận thức được tầm quan trọng của việc bảo tồn, nhiều nỗ lực đã được triển khai. Huyện Đakrông đã thành lập các đội cồng chiêng tại các xã A Bung, A Ngo, Tà Rụt và Đakrông. Các đội này được tạo ra để truyền dạy lại cho thế hệ sau. Huyện cũng đã công nhận 4 nghệ nhân ưu tú, trong đó có nghệ nhân Kray Sức, để tôn vinh và khuyến khích họ tiếp tục giữ gìn văn hóa truyền thống.Nghị quyết của Đảng và Quyết định của UBND tỉnh Quảng Trị về bảo tồn, phục dựng di sản văn hóa phi vật thể cũng là động lực lớn. Mục tiêu là biến văn hóa cồng chiêng không chỉ là nếp sống mà còn trở thành một sản phẩm du lịch đặc sắc, giúp đồng bào nhận thấy giá trị kinh tế của việc bảo tồn văn hóa, từ đó có thêm động lực để gìn giữ "hồn chiêng" của dân tộc mình.Ảnh: Giữ gìn văn hóa cồng chiêng giữa đại ngàn ĐakrôngKhông gian văn hóa cồng chiêng Đakrông là một di sản vô giá cần được bảo tồn và phát huy. Để tiếng chiêng không "mất tiếng" trong tương lai, cần có sự chung tay của cả cộng đồng và chính quyền, giúp thế hệ trẻ hiểu và yêu hơn những giá trị văn hóa mà cha ông để lại.