Lạ miệng với canh xương rồng Quảng Bình – Món ăn mang hương vị độc đáo

Điểm độc đáo đầu tiên và dễ nhận thấy nhất chính là nguyên liệu chính: cây xương rồng. Tuy nhiên, không phải loại xương rồng nào cũng có thể dùng để chế biến món ăn. Ở Quảng Bình, canh xương rồng ở Quảng Bình thường được nấu từ cây xương rồng biển hoặc xương rồng lưỡi long (còn gọi là xương rồng năm cạnh). Đây là loại xương rồng mọc hoang nhiều ở vùng ven biển cát trắng của Quảng Bình. Người dân Quảng Bình thường chọn những đoạn xương rồng non, mập, ít xơ và gai để chế biến thành món canh đặc sản này. Canh xương rồng thường được nấu với các loại cá biển tươi ngon như cá đuối, cá lóc, cá ngừ, tạo nên hương vị độc đáo và hấp dẫn.

Để có được một bát canh xương rồng ngon đúng điệu, người dân Quảng Bình cũng có những bí quyết chế biến được truyền lại qua nhiều thế hệ. Từ khâu chọn và sơ chế xương rồng, đòi hỏi sự cẩn thận để loại bỏ hoàn toàn gai và nhựa độc bằng cách cạo sạch lớp vỏ xanh bên ngoài, sau đó luộc sơ qua với chút muối để giảm bớt vị hăng và nhớt. Đến cách nêm nếm gia vị cũng rất đặc trưng, thường là nước mắm ngon của địa phương, chút đường, bột ngọt và không thể thiếu vị cay nồng của ớt tươi. Thời gian nấu cũng được canh chỉnh kỹ lưỡng để xương rồng vừa chín tới, giữ được độ giòn sần sật đặc trưng mà không bị mềm nhũn.

Xương rồng, đặc biệt là các loại xương rồng biển và xương rồng lưỡi long phổ biến ở Quảng Bình, mang lại nhiều giá trị dinh dưỡng. Chứa nhiều vitamin C, một chất chống oxy hóa mạnh mẽ, quan trọng cho hệ miễn dịch, sản xuất collagen và hấp thụ sắt. Ngoài ra còn có vitamin A, vitamin nhóm B, vitamin E và vitamin K. Theo kinh nghiệm dân gian và y học cổ truyền, xương rồng có tính hàn, giúp thanh nhiệt, giải độc, đặc biệt hữu ích trong thời tiết nóng bức của Quảng Bình.  Chất xơ trong xương rồng giúp kích thích nhu động ruột, ngăn ngừa táo bón, một vấn đề thường gặp khi thay đổi chế độ ăn uống khi đi du lịch. 

Đặc biệt là với hàm lượng nước cao, xương rồng có thể giúp bù nước và điện giải cho cơ thể, đặc biệt khi hoạt động ngoài trời nhiều. Do mọc ở vùng ven biển, xương rồng ở Quảng Bình có thể hấp thụ thêm một số khoáng chất đặc trưng của môi trường này. Món canh xương rồng độc đáo của Quảng Bình không chỉ là một đặc sản ẩm thực mà còn là một nguồn cung cấp dinh dưỡng tự nhiên, mang đậm dấu ấn của vùng đất nắng gió ven biển.

Để thưởng thức trọn vẹn hương vị độc đáo của canh xương rồng Quảng Bình, khâu chế biến đóng vai trò vô cùng quan trọng. Từ việc lựa chọn nguyên liệu tươi ngon đến các bước nấu nướng tỉ mỉ, mỗi công đoạn đều góp phần tạo nên một bát canh thơm ngon, đậm đà bản sắc.  

Lựa chọn và sơ chế xương rồng Quảng Bình

Chất lượng của xương rồng quyết định phần lớn hương vị của món canh. Vì vậy, việc lựa chọn và sơ chế đúng cách là bước đầu tiên không thể bỏ qua.

Chọn xương rồng tươi ngon: Người dân Quảng Bình thường chọn ưu tiên chọn những đoạn thân xương rồng còn non, mập, có màu xanh nhạt. Những đoạn này thường ít xơ và mềm hơn khi chế biến. Những đoạn thân già thường có màu xanh đậm, nhiều xơ và cứng, không ngon khi ăn. 

Sơ chế cẩn thận để loại bỏ gai và nhựa độc:

• Rửa sạch: Rửa kỹ các bẹ xương rồng dưới vòi nước chảy để loại bỏ bụi bẩn.
• Loại bỏ gai: Dùng dao sắc hoặc dao cạo để cạo sạch lớp gai trên bề mặt bẹ xương rồng. Cần cạo kỹ ở cả hai mặt và các cạnh.
• Gọt vỏ: Sau khi loại bỏ gai, dùng dao gọt bỏ lớp vỏ xanh bên ngoài. Lớp vỏ này thường có vị hăng và chát. Chỉ giữ lại phần thịt bên trong có màu trắng hoặc xanh nhạt.
• Ngâm nước muối: Sau khi gọt vỏ, cắt xương rồng thành miếng vừa ăn (hình vuông hoặc hình chữ nhật). Ngâm các miếng xương rồng trong nước muối loãng khoảng 15-20 phút để loại bỏ bớt nhựa và giảm độ nhớt.
• Luộc sơ (tùy chọn): Một số người dân địa phương còn luộc sơ xương rồng đã cắt miếng trong khoảng 2-3 phút rồi vớt ra, rửa lại bằng nước lạnh. Bước này giúp giảm đáng kể độ nhớt của xương rồng.

Sơ chế các nguyên liệu khác: Tùy thuộc vào công thức và sở thích, các nguyên liệu khác như tôm, cá, thịt cũng cần được sơ chế sạch sẽ. Tôm rửa sạch, bóc vỏ, bỏ đầu, có thể để nguyên hoặc cắt đôi. Cá lóc làm sạch, cắt khúc vừa ăn. Thịt heo rửa sạch, thái miếng mỏng hoặc băm nhỏ. Các loại rau ăn kèm như mồng tơi rửa sạch. Lá me non rửa sạch, vò nhẹ. 

Các bước nấu canh xương rồng Quảng Bình 

Sau khi đã chuẩn bị xong nguyên liệu, chúng ta sẽ tiến hành nấu món canh xương rồng đậm đà hương vị Quảng Bình. 

• Phi thơm hành tỏi: Đặt nồi lên bếp, cho một ít dầu ăn vào đun nóng. Phi thơm hành hoặc tỏi băm (tùy khẩu vị) đến khi vàng thơm.
• Xào thịt (nếu có): Nếu nấu canh với thịt heo, cho thịt vào xào săn với một chút gia vị (nước mắm, tiêu).
• Cho tôm hoặc cá vào xào: Tiếp theo, cho tôm hoặc cá vào xào chung đến khi chín tái. Nêm một chút nước mắm cho thơm.
• Thêm nước dùng: Đổ lượng nước dùng vừa đủ vào nồi (nước lọc hoặc nước hầm xương). Đun sôi.
• Cho xương rồng vào: Khi nước sôi, cho xương rồng đã sơ chế vào nồi. Đun nhỏ lửa đến khi xương rồng chín mềm vừa ăn (khoảng 5-7 phút).
• Nêm nếm gia vị: Nêm nếm lại gia vị cho vừa khẩu vị (nước mắm, đường, bột ngọt, ớt tươi thái lát). Lưu ý nêm nhạt hơn một chút vì xương rồng đã có vị chua tự nhiên.
• Cho rau mồng tơi (nếu có): Nếu dùng mồng tơi, cho vào nồi ở bước cuối cùng, đun sôi lại rồi tắt bếp.
• Thêm lá me non: Rắc lá me non đã vò nhẹ lên trên bát canh khi múc ra để tăng thêm vị chua thanh đặc trưng.
• Thưởng thức: Múc canh ra bát và thưởng thức nóng cùng cơm trắng.

Với những bí quyết chế biến chi tiết này, hy vọng bạn sẽ có thể tự tay nấu được món canh xương rồng Quảng Bình thơm ngon, chuẩn vị ngay tại nhà. 

Dù không phải là món ăn phổ biến trong các nhà hàng sang trọng, canh xương rồng lại có một vị trí đặc biệt trong lòng người dân địa phương và thường xuất hiện ở những quán ăn dân dã, mang đậm hương vị quê nhà. 

Quán Dì Hà: Đường Trương Pháp, phường Quang Phú, Thành phố Đồng Hới, Quảng Bình. Quán này được nhiều thực khách địa phương yêu thích và nổi tiếng với món canh xương rồng đậm đà, chuẩn vị.

Nhà hàng Lá Cọ: 185 Trương Pháp, phường Bắc Lý, Thành phố Đồng Hới, Quảng Bình. Nhà hàng này có không gian sang trọng và cũng phục vụ món canh xương rồng bên cạnh các món đặc sản khác của Quảng Bình. Ngoài ra, còn có chi nhánh Lá Cọ La Maison ở Đường Phạm Văn Đồng.

Quán Thiên Lý: Đường Trương Pháp, Thành phố Đồng Hới, Quảng Bình.

Nhà hàng Cánh Buồm Đỏ: Đường Trương Pháp, Thành phố Đồng Hới, Quảng Bình.

Ngoài ra, bạn cũng có thể tìm thấy món canh xương rồng ở một số quán ăn ven biển Đồng Hới hoặc các khu chợ địa phương. Hãy hỏi người dân địa phương để có thêm gợi ý về những quán ăn ngon và uy tín nhé. 

Từ nguyên liệu "có một không hai" là cây xương rồng, qua bàn tay chế biến khéo léo của người dân Quảng Bình, món canh xương rồng đã trở thành một đặc sản độc đáo, mang trong mình hương vị chua thanh, ngọt dịu đầy ấn tượng. Dù bạn thưởng thức tại một quán ăn địa phương hay tự tay chế biến tại nhà, đây chắc chắn sẽ là một trải nghiệm ẩm thực mới lạ và đáng nhớ trong hành trình khám phá Quảng Bình của bạn.