Lan Viên Cố Tích: Bảo tàng Gốm Cổ Sông Hương – điểm đến văn hoá độc đáo ở Huế

Lan Viên Cố Tích không chỉ đơn thuần là một bảo tàng, mà còn là một không gian nhà vườn thấm đẫm hơi thở ký ức, được đặt tên từ những hoài niệm dịu dàng về “vườn xưa của những cô gái mang tên Lan”. Tiền thân của nơi đây là không gian trưng bày gốm cổ sông Hương – kết quả của gần 40 năm sưu tầm và gìn giữ bởi GS.TS Thái Kim Lan, một học giả văn hóa uy tín, cùng cố họa sĩ Thái Nguyên Bá. Bộ sưu tập ban đầu còn được bồi đắp bởi những hiện vật quý giá từ nhà nghiên cứu Hồ Tấn Phan, trở thành nền móng vững chắc cho sự ra đời của bảo tàng.

Ngày 9/12/2021, bảo tàng chính thức được UBND tỉnh Thừa Thiên Huế cấp phép hoạt động (Quyết định số 3217/QĐ-UBND), và mở cửa đón khách từ 17/4/2022. Đây là bảo tàng ngoài công lập thứ ba tại Huế, sau Bảo tàng Đồ sứ ký kiểu thời Nguyễn (2012) và Bảo tàng Thêu XQ (2016). Nằm trong khu nhà vườn Từ đường Thái tộc ở số 120 Nguyễn Phúc Nguyên, phường Hương Long, cách chùa Thiên Mụ không xa – Bảo tàng Gốm Cổ Sông Hương trở thành điểm đến độc đáo, nơi giao thoa giữa truyền thống và hiện đại, được hỗ trợ bởi Quỹ Văn hóa Thái Kim Lan.

Điều tạo nên sức hút đặc biệt của Bảo tàng Gốm Cổ Sông Hương chính là bộ sưu tập gần 5.000 hiện vật quý hiếm, phần lớn được vớt lên từ đáy sông Hương – dòng sông đã chứng kiến bao thăng trầm của lịch sử Cố đô. Các hiện vật có niên đại trải dài từ thời tiền Sa Huỳnh (khoảng 2.500 – 3.000 năm trước) cho đến thế kỷ XX, phản ánh một bức tranh sống động về sự giao thoa văn hóa qua nhiều triều đại.

Trong bộ sưu tập này, có thể nhận ra ba nhóm gốm nổi bật. Nhóm đầu tiên là gốm Chàm và Sa Huỳnh (từ thế kỷ V TCN), với chất liệu đất nung thô, hình dạng đơn giản như bình hay hũ, minh chứng cho sự giao lưu giữa cư dân bản địa và văn hóa Chăm. Nhóm thứ hai là gốm Lê Sơ và Trung Hưng (thế kỷ XVII – XVIII), chủ yếu được sản xuất tại các làng gốm nổi tiếng như Phước Tích và Mỹ Xuyên, với men trắng hoặc xanh, chiếm số lượng lớn và phục vụ cho nhu cầu sinh hoạt hàng ngày như bát, chén, bình vôi. Nhóm thứ ba là gốm thời Lý – Trần và Nguyễn (từ thiên niên kỷ I sau CN đến thế kỷ XIX – XX), với men đa sắc tinh xảo, thể hiện sự giao thương và ảnh hưởng văn hóa từ nhiều vùng trong và ngoài nước.

Không gian trưng bày chính của bảo tàng hiện giới thiệu 108 hiện vật tiêu biểu, được sắp xếp theo chủ đề “Sông Hương – nơi gặp gỡ các nền văn hóa”, kéo dài từ thời Champa cho đến triều Nguyễn. Các hiện vật bao gồm những vật dụng quen thuộc như lu, hũ, bình, chén bát… Chúng không chỉ phản ánh kỹ thuật chế tác gốm ở từng giai đoạn lịch sử mà còn cho thấy đời sống của cư dân xưa, từ sinh hoạt hàng ngày cho đến các nghi lễ tín ngưỡng.

Để chuyến đi đến điểm đến văn hóa độc đáo ở Huế này thêm phần suôn sẻ, hãy lưu ý:

• Giờ mở cửa: Từ 8h00 đến 17h00 hàng ngày. Ưu tiên thứ Bảy và Chủ Nhật; các ngày trong tuần, nhóm 5-20 người cần đặt lịch qua email: gomcosonghuong@gmail.com.
• Giá vé: 
  • 120.000 VNĐ/người lớn (ngoại tỉnh và quốc tế).
  • 60.000 VNĐ cho học sinh, sinh viên và người Huế.
  • Miễn phí cho trẻ em dưới 10 tuổi.
• Di chuyển: Dễ dàng bằng xe máy hoặc taxi từ trung tâm Huế (khoảng 10-15 phút). Gần các điểm như chùa Thiên Mụ, lý tưởng cho tour kết hợp.

Lưu ý: Mang theo nước uống vì không gian ngoài trời; chụp ảnh tự do nhưng tôn trọng hiện vật.

Lan Viên Cố Tích không chỉ là điểm đến để ngắm nhìn hiện vật, mà còn là nơi giúp mỗi du khách hiểu sâu hơn về lịch sử và đời sống cư dân bên dòng sông Hương. Giữa một Huế đầy lễ hội, đền đài và phong cảnh, bảo tàng mang lại một góc nhìn khác, lặng lẽ nhưng giàu giá trị. Nếu có dịp đến thăm chùa Thiên Mụ hay dạo bước bên bờ sông Hương, bạn hãy dành thời gian ghé qua Lan Viên Cố Tích để cảm nhận sự gắn kết giữa quá khứ và hiện tại, cũng như để thấy rằng Huế không chỉ đẹp ở cảnh quan, mà còn ở chiều sâu văn hóa.