Làng nghề mộc Phúc Lộc: Nơi hội tụ nghệ nhân chế tác gỗ và sản phẩm mỹ nghệ cao cấp

Nghề mộc tại Phúc Lộc đã tồn tại và phát triển rực rỡ từ thời Đinh – Lê, theo phương thức cha truyền con nối, biến nơi đây trở thành làng mộc duy nhất và lâu đời của thành phố. Từ xa xưa, những người thợ Phúc Lộc đã nổi tiếng với khả năng sáng tạo ra các sản phẩm mộc có đường nét chạm trổ tinh xảo, chuyên phục vụ cho việc xây dựng, tôn tạo các công trình tâm linh quan trọng như: nhà thờ, đền, đình, chùa.

Sự khéo léo và óc sáng tạo của người thợ đã giúp gỗ mỹ nghệ của làng nghề lan truyền khắp nơi, phổ biến sang các tỉnh Bắc Bộ như Thanh Hóa, Nghệ An. Phúc Lộc được đánh giá là nơi lưu giữ và bảo tồn những giá trị tinh hoa của nghề làm mộc truyền thống, một di sản văn hóa quý giá của đất cố đô Hoa Lư.

Những năm gần đây, để đáp ứng nhu cầu thị trường, làng nghề Phúc Lộc đã có sự chuyển mình mạnh mẽ, vừa giữ gìn tinh hoa truyền thống vừa mở rộng quy mô sản xuất, mang lại hiệu quả kinh tế cao.

Sản phẩm mỹ nghệ cao cấp và giá trị truyền thống

Phúc Lộc nổi tiếng với những sản phẩm gỗ mỹ nghệ cao cấp, sang trọng mang đậm phong cách truyền thống dân tộc. Đây là nơi các nghệ nhân dồn hết tâm huyết và tay nghề để chế tác:

• Đồ gỗ tế tự, lễ hội: Tượng thờ, sập lim, sập gụ, tủ chè...
• Phục vụ tu sửa đền chùa, miếu mạo: Các loại đồ gỗ có đường nét chạm khắc cực kỳ tinh xảo, cầu kỳ theo phong cách cổ truyền.
• Dịch vụ phục chế và xây nhà cổ: Một dịch vụ đòi hỏi sự tỉ mỉ, am hiểu sâu sắc về hoa văn và ý nghĩa kiến trúc Việt Nam mà chỉ những người thợ được truyền nghề lâu năm mới có thể thực hiện.

Sản phẩm gia dụng chất lượng cao

Bên cạnh hàng mỹ nghệ, làng nghề cũng đẩy mạnh sản xuất các mặt hàng dân dụng, nội thất như: giường, tủ, bàn, ghế, sa lông, cửa, chấn song, tay vịn cầu thang, hàng trang trí nội thất... Tất cả sản phẩm đều được đảm bảo chất lượng cao, mẫu mã đa dạng và tinh tế, đáp ứng thị hiếu người tiêu dùng trong và ngoài tỉnh, vươn xa đến các thị trường lớn như Hà Nội, Hải Phòng, Quảng Ninh.

Hiện đại hóa quy trình sản xuất

Để nâng cao năng suất và chất lượng, làng nghề đã tiến hành chuyển đổi, đưa máy móc hiện đại vào các khâu làm mộc như bào, tiện, phun sơn, và đánh bóng. Điều này không chỉ giúp giải phóng sức lao động mà còn cải thiện môi trường làm việc (giảm ô nhiễm tiếng ồn, hạn chế tai nạn lao động).

Tuy nhiên, với những sản phẩm gỗ có họa tiết nhỏ, tinh tế, đòi hỏi nghệ thuật chạm trổ điêu luyện, thì không máy móc nào có thể thay thế được đôi bàn tay tài hoa, khéo léo của những nghệ nhân đồ mộc mỹ nghệ Phúc Lộc.

Làng nghề Phúc Lộc đóng vai trò quan trọng trong phát triển kinh tế địa phương.

• Năm 2019, làng nghề đã đạt giá trị sản xuất gần 200 tỷ đồng hàng năm.
• Giải quyết việc làm thường xuyên cho trên 1.200 lao động trong và ngoài phường.
• Năm 2006, làng nghề vinh dự được UBND tỉnh Ninh Bình công nhận làng nghề cấp tỉnh và đã có 6 thợ mộc được công nhận là Nghệ nhân.

Hiện nay, làng nghề có khoảng 200 hộ tham gia làm nghề mộc, nhiều hộ đã mở xưởng quy mô lớn, trang bị đầy đủ thiết bị hiện đại để sản xuất sản phẩm cao cấp, đảm bảo chất lượng, uy tín trên thị trường.

Đến thăm làng mộc Phúc Lộc, du khách không chỉ chiêm ngưỡng các sản phẩm gỗ mỹ nghệ tuyệt vời mà còn có thể ghé thăm chùa Mật Tự (có từ thời Đinh – Lê). Ngôi chùa được xây dựng từ gỗ lim đen bóng, là nơi thờ Thành Hoàng làng, ông tổ nghề mộc của Phúc Lộc.

Đây là cơ hội để du khách thắp hương tưởng nhớ công ơn của ông tổ nghề, tìm hiểu sâu hơn về truyền thống và cuộc sống của người thợ mộc nơi đây, đồng thời chọn mua những sản phẩm thủ công tinh xảo làm quà lưu niệm.

Với những nỗ lực không ngừng nghỉ trong việc gìn giữ tinh hoa và đổi mới công nghệ, Làng nghề mộc Phúc Lộc sẽ tiếp tục đóng góp vào sự phát triển đô thị di sản Ninh Bình, xứng danh là nơi hội tụ của những nghệ nhân chế tác gỗ hàng đầu và là cái nôi sản sinh ra những sản phẩm mỹ nghệ cao cấp, trường tồn với thời gian.

Với bề dày lịch sử hàng trăm năm, làng nghề mộc Phúc Lộc không chỉ là một trung tâm kinh tế sầm uất với giá trị sản xuất ấn tượng, mà còn là bảo tàng sống gìn giữ hồn cốt của nghề mộc cổ truyền từ thời Đinh – Lê. Nơi đây, sự giao thoa giữa máy móc hiện đại và đôi bàn tay tài hoa của các nghệ nhân đã tạo nên một dòng chảy sáng tạo không ngừng, đưa Phúc Lộc trở thành cái nôi sản sinh ra những tuyệt phẩm mỹ nghệ cao cấp mang đậm dấu ấn văn hóa dân tộc. Từ những sập gụ, tủ chè cầu kỳ đến các sản phẩm nội thất tinh tế, mỗi thớ gỗ đều được thổi vào một câu chuyện riêng, một nét tinh hoa của đất cố đô. Trong hành trình phát triển đô thị di sản, làng nghề mộc Phúc Lộc chắc chắn sẽ tiếp tục khẳng định vị thế, xứng danh là nơi hội tụ tinh hoa nghệ nhân chế tác gỗ hàng đầu Việt Nam, để giá trị truyền thống này được trường tồn mãi với thời gian.