undefinedLễ hội Cầu Ngư là nghi lễ quan trọng hàng năm của toàn thể dân làng, thể hiện lòng thành kính tưởng nhớ công ơn của Cá Ông (cá voi), Cá Bà - những vị thần biển đã che chở, giúp đỡ ngư dân vượt qua sóng gió. Hơn cả một nghi lễ, đây còn là dịp để cộng đồng gửi gắm ước mong về một năm trời yên biển lặng, mưa thuận gió hòa, để những chuyến ra khơi được tôm dày cá được, mang lại cuộc sống ấm no, yên vui, hạnh phúc cho làng xã.Ảnh: Lễ hội thể hiện lòng thành kính của ngư dân với Cá Ông - Cá BàLễ hội không chỉ dừng lại ở khía cạnh tâm linh mà còn hàm chứa nhiều giá trị văn hóa truyền thống sâu sắc. Đó là nơi giáo dục tình yêu quê hương đất nước, củng cố tình đoàn kết cộng đồng và tôn vinh sức mạnh bền bỉ của ngư dân. Mỗi dịp lễ hội, những con người can trường giữa sóng gió lại có cơ hội khẳng định niềm tin sắt đá, ý chí vững vàng để làm chủ vùng biển quê hương và vươn lên làm giàu từ biển cả.Mặc dù thời gian tổ chức có thể khác nhau tùy từng địa phương (có nơi vào rằm tháng Giêng, tháng 2 âm lịch hay thậm chí tháng 6 âm lịch), nhưng nhìn chung, Lễ hội Cầu Ngư luôn gồm hai phần chính: Phần Lễ và Phần Hội. Cả hai phần đều được chuẩn bị công phu, chu đáo, thể hiện sự thành kính và niềm hân hoan của người dân.Phần Lễ: Thiêng liêng và trang trọngPhần lễ được tiến hành với các nghi thức cổ truyền, mang đậm tính tâm linh, cầu cho thần linh "phò hộ" và ban phước lành. Mọi công việc chuẩn bị đều được dân làng tiến hành cẩn thận từ trước ngày chính lễ. Ban nghi lễ gồm các cụ cao niên, trong đó các ông trưởng họ đóng vai trò chủ tế, phải là người am hiểu nghi lễ và phong tục. Địa điểm tế lễ thường được chọn tại những nơi linh thiêng của làng, như đàn âm hồn hay miếu Ngư Ông.Ảnh: Phần lễ đầy thiêng liêng và trang trọngCác nghi thức tiêu biểu trong phần lễ bao gồm:Lễ Cáo Giang Sơn: Nghi thức mở đầu, hương án hướng ra mặt biển nghi ngút khói trầm hương, chủ lễ khấn nguyện thần biển.Lễ Nghinh Rước: Rước bài vị Thành hoàng, thần Bổn thổ từ các miếu về an vị tại đàn tế, và rước Ngư Ông lên an vị tại miếu để dự lễ cùng dân làng.Lễ Đưa Hoa Quả: Cúng cho các cô hồn thập phương không nơi nương tựa, cầu mong tống tiễn điều xấu và để lại may mắn.Lễ Tiến Cúng tại Miếu Âm Hồn: Nghi lễ quan trọng nhất, chủ tế đọc văn khấn cầu mong may mắn, hạnh phúc, quốc thái dân an, và thần biển che chở, giúp ngư dân tránh tai ương, được mùa tôm cá đầy thuyền. Lễ vật tùy thuộc vào điều kiện kinh tế từng năm nhưng luôn có cỗ "tam sanh" (heo, gà, bò/dê) cùng trầm, trà, hoa quả, hương đèn…Khi các nghi thức kết thúc, bài vị các vị thần được rước về nơi an vị, báo hiệu phần lễ đã hoàn thành trong niềm hân hoan của mọi người.Phần Hội: Sôi nổi và gắn kếtNếu phần lễ là hồn cốt tâm linh, thì phần hội lại là không gian của sự sôi nổi, vui tươi và gắn kết cộng đồng. Đây là thời gian để toàn thể dân làng được vui chơi, giải trí, xua tan những lo âu, vất vả trong cuộc sống mưu sinh, chuẩn bị cho một vụ đánh bắt mới đầy hứa hẹn.Ngày xưa, phần hội có nhiều trò chơi dân gian như đua thuyền, gánh cát, đánh đu, xâu kim. Tuy nhiên, ngày nay, hội vật là trò chơi tiêu biểu nhất và vẫn được duy trì đều đặn hàng năm. Hội vật không chỉ là một trò giải trí mà còn là dịp để rèn luyện sức khỏe dẻo dai, sự nhanh nhẹn, mưu trí và khéo léo của ngư dân, thể hiện tinh thần thượng võ.Sới vật thường là một khoảng đất cát trắng dọc bờ biển. Các đô vật, ban đầu chỉ là giữa các họ tộc trong thôn, nay đã mở rộng ra cả xã, cả huyện, không giới hạn độ tuổi hay hạng cân. Cuộc thi đấu diễn ra sôi nổi, hào hứng, thu hút đông đảo người dân cổ vũ. Người chiến thắng không chỉ nhận được giải thưởng giá trị mà còn thực hiện nghi thức cúng miếu Ngư Ông để báo cáo chiến thắng, thể hiện lòng biết ơn.Lễ hội Cầu Ngư ở Cửa Việt (và các làng ven biển Quảng Trị nói chung) là một loại hình sinh hoạt văn hóa dân gian có nguồn gốc lâu đời, được truyền lưu qua nhiều thế hệ. Đây là lễ hội mang đậm hình thức sinh hoạt văn hóa cộng đồng, không mang tính huyền bí siêu nhiên mà thật gần gũi với đời sống của ngư dân. Lễ hội là nơi giao hòa giữa cõi thiêng và trần thế, giữa thánh thần và con người, giữa đạo và đời.Lễ hội còn là dịp để thể hiện sức mạnh đoàn kết, sự cộng cảm cộng đồng; khơi dậy và truyền dẫn ý thức nhớ về nguồn cội, tổ nghề và những người đã có công lao với làng, với nước. Tham gia lễ hội là nhu cầu tinh thần của con người, là cơ hội để mọi người giải tỏa những uẩn khúc trong đời sống và trao gửi những mong ước tốt lành đến thần linh.Bảo tồn, phục hồi và phát huy loại hình văn hóa phi vật thể như Lễ hội Cầu Ngư không chỉ là nhu cầu cấp thiết của nhân dân các làng biển mà còn cần sự quan tâm, giúp đỡ và tạo điều kiện về mọi mặt của lãnh đạo các cấp chính quyền hữu quan. Bởi lẽ, đây không chỉ là nét đẹp văn hóa của riêng một vùng đất, mà còn là một phần quý giá trong bức tranh văn hóa đa dạng của Việt Nam.Ảnh: Lễ hội được tổ chức định kỳ hàng nămLễ hội Cầu Ngư ở Cửa Việt không chỉ là một sinh hoạt tín ngưỡng mang đậm bản sắc văn hóa miền biển, mà còn là biểu tượng sống động của tình đoàn kết cộng đồng, lòng tri ân sâu sắc và khát vọng vươn khơi mạnh mẽ của ngư dân Quảng Trị. Giữa nhịp sống hiện đại, lễ hội vẫn vang vọng tiếng trống, lời khấn nguyện và sức sống mãnh liệt từ những con người bám biển kiên cường. Việc gìn giữ và phát huy giá trị của lễ hội không chỉ là giữ lại một truyền thống đẹp, mà còn là gìn giữ hồn cốt của một vùng đất – nơi biển cả và con người hòa quyện trong niềm tin, tình yêu và khát vọng vươn xa.