Lễ hội đập trống của người Ma Coong - Quảng Bình: Nét đẹp văn hóa giữa đại ngàn

Già làng Đinh Xon kể rằng, ngày xưa ở vùng đất của người Ma Coong, có một con khỉ lông vàng dữ tợn thường xuyên vào bản quấy phá. Mỗi đêm, nó xuống rẫy phá lúa, ăn ngô, khiến dân làng mất mùa, đói khát triền miên, bệnh tật bủa vây. Một đêm rằm, Giàng (tức là trời cao) hiện về trong giấc mơ của già làng, mách rằng: “Hãy làm một chiếc trống thật to. Đến khi trăng sáng nhất, hãy đánh thật vang lên.”

Nghe theo lời trời, cả bản cùng nhau đục gỗ, căng da, làm nên một chiếc trống lớn chưa từng thấy. Đêm ấy, khi ánh trăng rằm treo tròn trên đỉnh núi, tiếng trống đầu tiên vang lên như sấm giữa lòng rừng. Con khỉ lông vàng sợ hãi bỏ chạy vào rừng sâu, từ đó không còn quay lại phá bản nữa. Cũng từ đó, lễ hội đập trống Ma Coong ra đời, không chỉ để tạ ơn Giàng đã phù hộ, mà còn để cầu cho mùa màng tốt tươi, mưa thuận gió hòa, bản làng ấm no yên bình.

Hằng năm, cứ đến ngày 16 tháng Giêng âm lịch, bản Cà Roòng lại rộn ràng như có hội lớn. Ngay từ tháng Năm, dân bản đã bắt đầu chuẩn bị: ngăn suối Aky bắt cá to, chọn da trâu khỏe nhất để làm mặt trống, vót mây già, chặt tre, dựng lán. Từng việc lớn nhỏ đều được làm bằng cả tấm lòng như gửi gắm vào đó ước vọng chân thành về một năm đủ đầy, khỏe mạnh và sum vầy.

Lễ hội đập trống Ma Coong được chia thành hai phần: phần lễ và phần hội. Khi ánh trăng tròn treo lơ lửng trên đỉnh núi, khoảng sân rộng nhất của bản trở thành tâm điểm. Già làng Đinh Xon, người uy tín nhất bản, đứng trước mâm cỗ cúng Giàng, dâng lên những sản vật núi rừng: xôi nếp thơm, gà luộc, cá suối tươi, rượu cần, ngọn mây non, thân cây đoác, và một ít lúa gạo.

Tiếng khấn vang lên, hòa cùng khói hương nghi ngút cùng lời cầu mong cho dân bản khỏe mạnh, mùa màng tốt tươi. Già làng ném thóc ra bốn phía, như gửi gắm hy vọng thóc lúa đầy bồ, đời sống no đủ. Không khí thiêng liêng bao trùm, khiến cả du khách lẫn người dân bản địa đều cảm nhận được sự gắn kết với đất trời.

Sau phần lễ trang nghiêm, không khí bỗng bừng lên như lửa bén rơm, bước sang phần hội rộn ràng. Chiếc trống lớn, làm từ da trâu căng trên tang gỗ cây chí cúp, được treo trang trọng giữa trung tâm lán, như một linh vật canh giữ hồn lễ. Những chàng trai lực lưỡng nhất bản lần lượt bước lên, tay cầm dùi gỗ, đập mạnh vào mặt trống. Tiếng trống vang dội, lúc trầm lúc bổng, như đánh thức cả núi rừng đang ngủ quên, như gọi về hồn thiêng sông núi phù hộ cho dân làng. Người Ma Coong tin rằng, trống càng nhanh thủng, năm ấy càng nhiều lộc, lúa ngô đầy bồ, nhà nhà đủ no đủ ấm.

Quanh trống là tiếng chiêng nhịp nhàng, những điệu múa truyền thống uyển chuyển như sóng rừng, và ché rượu cần thơm lừng mời gọi. Khách phương xa cũng không đứng ngoài cuộc, được mời đập trống, nhảy múa, uống rượu, hòa mình vào nhịp sống của bản làng như người thân lâu ngày gặp lại.

Đặc biệt, khi mặt trống vỡ tan, không gian bỗng trở nên lãng mạn. Các đôi trai gái, không phân biệt Ma Coong, Arem hay Vân Kiều, dắt tay nhau ra suối, vào rừng, trao gửi tình cảm dưới ánh trăng. Lễ hội không chỉ là nơi cầu mùa, mà còn là nơi tình yêu đâm chồi.

Năm 2019, lễ hội đập trống Ma Coong được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia, khẳng định giá trị văn hóa độc đáo của cộng đồng Ma Coong. Với sự hỗ trợ từ Cục Di sản, lễ hội ngày càng được đầu tư, từ trang phục, cồng chiêng đến cơ sở vật chất, thu hút đông đảo du khách trong và ngoài nước.

Không chỉ là một nghi lễ tâm linh, lễ hội còn là cầu nối quảng bá văn hóa Quảng Bình. Những năm gần đây, lượng du khách quốc tế đến bản Cà Roòng ngày một đông, đặc biệt là những ai yêu thích khám phá văn hóa bản địa. Theo ông Nguyễn Hữu Hồng, Phó Chủ tịch UBND huyện Bố Trạch, lễ hội là cơ hội để phát triển du lịch cộng đồng, mang lại sinh kế bền vững cho người dân.

Nếu bạn đang lên kế hoạch du lịch Quảng Bình, đừng bỏ lỡ cơ hội ghé thăm bản Cà Roòng vào dịp rằm tháng Giêng để hòa mình vào không khí sôi động của lễ hội đập trống Ma Coong. Tại đây, bạn có thể tự tay cầm dùi gỗ, cùng thanh niên trong bản hòa nhịp vào tiếng trống rộn ràng vang vọng núi rừng, cảm nhận nhịp sống sôi động và linh thiêng của người Ma Coong. Sau những khoảnh khắc đầy cảm xúc ấy, hãy dành thời gian thưởng thức hương vị ẩm thực độc đáo với rượu cần nồng nàn, xôi nếp dẻo thơm, cá suối nướng thơm lừng, những món ăn mang đậm bản sắc vùng cao. 

Đừng quên giao lưu văn hóa cùng người dân địa phương: học một điệu múa truyền thống, lắng nghe những câu chuyện huyền thoại như truyền thuyết về con khỉ ác từ chính các cụ già trong bản. Ngoài lễ hội đập trống Ma Coong, Quảng Bình còn sở hữu vô vàn điểm đến hấp dẫn khác như Động Phong Nha, suối nước Moọc trong xanh, động Thiên Đường kỳ vĩ hay bãi biển Nhật Lệ thơ mộng. Để hành trình khám phá Quảng Bình của bạn thêm trọn vẹn, đừng ngần ngại tham khảo và đặt các tour du lịch chất lượng, chuyên nghiệp tại Sovaba Travel kết nối với những hành trình đậm chất khám phá, văn hóa và thiên nhiên – nơi mỗi bước chân là một trải nghiệm đáng nhớ.