Lễ hội Đền Thánh Mẫu Liễu Hạnh - Quảng Bình

Người dân Quảng Bình vẫn truyền nhau câu chuyện về Thánh Mẫu Liễu Hạnh bằng niềm tự hào thấm đẫm yêu thương. Bà là vị công chúa của Ngọc Hoàng, ba lần giáng thế trần gian, mang theo trái tim nhân hậu và khát vọng cứu độ nhân sinh. Trong tín ngưỡng dân gian Việt Nam, Thánh Mẫu được tôn vinh là một trong “Tứ Bất Tử”, hình tượng của người phụ nữ vừa mạnh mẽ, kiên cường, lại vừa dịu dàng, thấu cảm.

Tại Quảng Bình, đền Thánh Mẫu Liễu Hạnh hiện lên như một mái nhà tâm linh gần gũi, nơi người dân tìm về để trút bỏ những bộn bề, san sẻ niềm vui, nỗi buồn. Không chỉ là nơi cầu phúc, cầu an, đền còn là chốn bình yên cho tâm hồn, nơi mỗi lời khấn nguyện đều chất chứa tình cảm sâu kín gửi đến Thánh Mẫu, người được xem như hiện thân của một người mẹ hiền luôn bao dung và chở che.

Lễ hội Đền Thánh Mẫu Liễu Hạnh đã có từ lâu đời, là nét đẹp văn hóa tâm linh sâu sắc. Tuy nhiên, do ảnh hưởng của chiến tranh và thời gian, lễ hội từng có giai đoạn mai một, nhưng nay đang dần được khôi phục với tất cả sự trân trọng và tự hào.

Mỗi độ xuân về, khi nắng mới vừa kịp hong khô những vạt lá rừng trên dãy Hoành Sơn, ngôi đền nhỏ thờ Thánh Mẫu Liễu Hạnh lại khoác lên mình tấm áo rực rỡ của mùa lễ hội. Nằm e ấp nơi xã Quảng Đông, huyện Quảng Trạch, đền Liễu Hạnh như viên ngọc thầm lặng giữa đất trời Quảng Bình, soi bóng bên chân đèo Ngang, nơi mây trời giao hòa cùng biển biếc. Từ xa vọng lại, tiếng chuông ngân và lời hát chầu văn ngân nga, như nhịp bước dẫn lối cho những tâm hồn đang kiếm tìm một chốn nương náu tinh thần.

Lễ hội mở đầu bằng nghi thức rước kiệu trang nghiêm. Đoàn người trong những bộ lễ phục truyền thống áo lụa, khăn đóng sải bước trong tiếng trống tưng bừng. Các thiếu nữ trong tà áo tứ thân duyên dáng múa những điệu cổ truyền, những cụ bà tóc bạc phơ nghiêm trang dâng hương, những em nhỏ ríu rít theo sau tất cả như hoà vào một bức tranh đậm chất dân gian. Khói hương hòa quyện cùng mùi cỏ cây của đất trời, làm dịu nhẹ tâm hồn, xua tan những ưu tư thường nhật.

Trong dòng người ấy, không hiếm những ánh mắt tin tưởng hướng về Thánh Mẫu. Một niềm tin giản dị, sâu sắc, rằng lễ hội không chỉ là một nghi lễ văn hoá, mà là hành trình về với cội nguồn tâm linh, nơi con người được trở về với chính mình, với lòng thành thuần khiết nhất.

Dù không đồ sộ, đền Thánh Mẫu Liễu Hạnh vẫn mang một vẻ đẹp cổ kính, mộc mạc mà linh thiêng. Mỗi viên gạch, mỗi đường nét chạm trổ đều như thấm đẫm hơi thở của quá khứ. Từ cổng tam quan phủ rêu phong cho đến chính điện nghiêm trang, những hình tượng rồng, phượng, hoa sen, cây tùng... đều gợi mở cảm giác như đang bước vào một thế giới tĩnh tại, nơi thời gian như ngừng lại, chỉ còn tiếng lòng ngân vang.

Đứng trước ban thờ Thánh Mẫu, ánh nến chập chờn soi rõ từng nếp gỗ cũ kỹ, tiếng chuông chùa và gió thổi từ đèo Ngang hòa quyện thành một bản nhạc thiêng liêng. Chính khoảnh khắc ấy nhắc nhở rằng, giữa những bộn bề của cuộc sống, vẫn luôn có một chốn để quay về, để thanh lọc tâm hồn.

Lễ hội Đền Thánh Mẫu Liễu Hạnh diễn ra trong 3 ngày, từ mùng 1 đến mùng 3 tháng 3 âm lịch hằng năm tại thôn Vĩnh Sơn, xã Quảng Đông, huyện Quảng Trạch. Đây không chỉ là một hoạt động tín ngưỡng mà còn là không gian văn hóa giàu bản sắc, góp phần cân bằng giữa đời sống hiện thực và đời sống tinh thần, hướng con người về những giá trị chân – thiện – mỹ.

Các nghi lễ đặc sắc trong lễ hội bao gồm:

• Tế khai hội
• Lễ rước nước “mộc dục” – nghi thức tắm tượng Thánh
• Lễ chính hội được tổ chức vào ngày 3/3 âm lịch

Tất cả những nghi lễ này tạo nên một không gian lễ hội sống động, đậm đà bản sắc dân tộc, đồng thời thể hiện lòng thành kính, niềm tin và sự tri ân của người dân đối với Thánh Mẫu – người mẹ tinh thần của bao thế hệ.

Lễ hội Đền Thánh Mẫu Liễu Hạnh không đơn thuần là một sự kiện văn hóa mà còn là hành trình trở về với những điều nguyên sơ trong tâm hồn. Chính sự mộc mạc, giản dị nhưng đầy chiều sâu khiến lễ hội này chạm đến trái tim của bao người dân và du khách thập phương.

Trong nhịp sống hối hả, ai cũng có lúc mong mỏi tìm một nơi để lắng lại, để buông bỏ những lo toan thường nhật. Đền Thánh Mẫu Liễu Hạnh là chốn an yên ấy. Dù người đến cầu sức khỏe, tài lộc, bình an hay đơn giản chỉ muốn dâng một lời cảm ơn, thì Thánh Mẫu Liễu Hạnh vẫn hiện diện, như một biểu tượng tĩnh lặng của sự bao dung và thấu hiểu. Có thể bắt gặp những người trẻ đứng im lặng trước ban thờ, ánh mắt xa xăm như đang đối thoại với chính lòng mình, dù không rành nghi lễ, họ vẫn tìm thấy ở đây một điều gì đó rất thật, rất gần.

Lễ hội cũng là dịp để người Quảng Bình nhắc nhớ về cội nguồn, về những giá trị văn hóa truyền thống. Tiếng hát chầu văn ngân nga, điệu múa lân rộn rã, hay những câu chuyện dân gian về Thánh Mẫu được truyền từ đời này sang đời khác, tất cả kết nối quá khứ và hiện tại bằng sợi dây tâm linh vô hình nhưng bền chặt. Với thế hệ trẻ, đây là cơ hội quý giá để thấu hiểu văn hóa dân tộc, để nhắc nhớ rằng dù cuộc sống có đổi thay, thì cội nguồn vẫn luôn ở đó, âm thầm chờ đón.

Nằm dưới chân đèo Ngang, nơi non xanh nước biếc giao hòa, đền Liễu Hạnh mở ra một không gian kỳ vĩ và thiêng liêng. Từ đây có thể ngắm biển khơi xa ngút ngàn, lắng nghe tiếng sóng vỗ dịu dàng hay ngược lên đỉnh đèo để đón mây trời vờn trên đỉnh núi. Lễ hội không chỉ là điểm hẹn tâm linh, mà còn là nơi để cảm nhận vẻ đẹp nguyên sơ của Quảng Bình, mộc mạc, chân tình mà thấm đẫm hồn quê.

Giữa nhịp sống hiện đại đang chuyển mình từng ngày, những lễ hội truyền thống như lễ hội Đền Liễu Hạnh phải đối mặt với không ít thách thức: làm sao để giữ vững bản sắc văn hóa giữa guồng quay phát triển và thương mại hóa?

Không ít lễ hội từng rực rỡ một thời đã dần bị mai một hoặc biến dạng, mất đi vẻ tinh khôi ban đầu. Thế nhưng, tại Đền Thánh Mẫu Liễu Hạnh, người dân Quảng Bình vẫn bền bỉ giữ gìn từng nghi thức thiêng liêng, từng lời hát chầu văn cổ kính như một cách gìn giữ ký ức quê hương, truyền lại cho thế hệ mai sau một nét đẹp không thể thay thế. Trong bức tranh du lịch đang ngày càng đa sắc, Quảng Bình đã và đang mở rộng cánh cửa với du lịch tâm linh, một hướng đi vừa nhân văn, vừa mang tính bền vững. Đền Liễu Hạnh trở thành điểm nhấn độc đáo, nơi du khách không chỉ tham gia vào lễ hội truyền thống, mà còn được hòa mình vào hành trình khám phá những di sản của đất trời như đèo Ngang mây phủ hay những ngôi đình làng cổ kính lưu giữ bao lớp trầm tích văn hóa.

Sự kết hợp giữa không gian tâm linh và vẻ đẹp thiên nhiên hữu tình không chỉ tạo nên một chuyến đi giàu cảm xúc, mà còn là dịp để du khách cảm nhận sâu sắc hồn Việt vừa giản dị, sâu lắng nhưng thấm đẫm nhân văn. Lễ hội Đền Thánh Mẫu Liễu Hạnh, vì thế, không chỉ sống mãi trong ký ức cộng đồng, mà còn lan tỏa như một giá trị bền vững giữa lòng thời đại mới.

Lễ hội đền Thánh Mẫu Liễu Hạnh là khúc ca của đất trời Quảng Bình, là lời thì thầm của Thánh Mẫu giữa dòng đời vội vã. Ẩn sau làn khói hương bay nhẹ, sau tiếng chuông ngân xa, là niềm tin sâu sắc, là tình yêu dành cho cội nguồn, cho những giá trị tưởng chừng bình dị nhưng đầy sức lay động.

Bước qua cổng đền, là bước vào một thế giới khác, nơi những thanh âm của quá khứ vẫn ngân vang, nơi lòng người được dịu lại, được nhắc nhớ về những điều quý giá nhất. Và biết đâu, giữa không gian linh thiêng ấy, mỗi người sẽ bắt gặp lại chính mình, một tâm hồn bình yên, mang theo cả bầu trời ký ức quê hương.