Lễ hội Núi Thần Đinh - Quảng Bình: Hành trình tâm linh giữa non thiêng nước biếc

Núi Thần Đinh, hay còn được gọi là núi Chùa Non, núi Bất Nghĩa, tọa lạc tại thôn Rào Đá, xã Trường Xuân, huyện Quảng Ninh, tỉnh Quảng Bình. Với độ cao hơn 405 mét so với mực nước biển, ngọn núi sừng sững bên dòng sông Long Đại như một bức tranh sơn thủy hữu tình, nơi núi rừng hòa quyện cùng sông nước, tạo nên một khung cảnh vừa hùng vĩ vừa thơ mộng.

Theo truyền thuyết, Núi Thần Đinh gắn liền với câu chuyện về sự “bất nghĩa” độc đáo. Tương truyền, khi vua Lê chinh phạt Chiêm Thành, các ngọn núi ở Quảng Bình đều hướng về phía Nam để chầu, riêng Thần Đinh lại quay lưng về phía Bắc. Vì thế, ngọn núi bị vua sai quân quật phạt và đặt tên là “Bất Nghĩa”. Tuy nhiên, chính sự khác biệt ấy đã làm nên sức hút tâm linh của nơi đây, với câu ca dao lưu truyền: “Đầu Mâu đa tiên, Thần Đinh đa Phật”. Người dân tin rằng, nơi đây là chốn linh thiêng, nơi các vị thần, Phật hội tụ, mang đến sự bình an và may mắn.

Một huyền tích khác kể về vị pháp sư tu hành tại Chùa Non trên đỉnh núi. Trước khi viên tịch, ông để lại đốt ngón tay ghi chữ “Đinh” và “Thần”, cùng hai câu thơ bí ẩn: “Tiền kiếp tử Thần Đinh, Hậu kiếp sinh Càn Long vương”. Khoảng 20-25 năm sau, vua nhà Thanh bên Trung Quốc sinh ra vua Càn Long, người cũng mất một đốt ngón tay út, sai đúc chuông đồng dâng cúng chùa Non, như một sự kết nối kỳ diệu giữa tiền kiếp và hậu kiếp. Dù thực hư ra sao, những câu chuyện này đã phủ lên Núi Thần Đinh một lớp sắc màu huyền bí, khiến mỗi du khách đến đây đều cảm nhận được sự linh thiêng sâu lắng.

Cứ mỗi dịp đầu xuân, đặc biệt vào ngày mùng 5 Tết và kéo dài đến rằm tháng Giêng, Núi Thần Đinh trở thành điểm đến của hàng ngàn du khách và người dân địa phương. Lễ hội Núi Thần Đinh, được tổ chức tại khu di tích Chùa Non, là một trong những sự kiện tâm linh quan trọng của Quảng Bình, mang đậm giá trị văn hóa và tín ngưỡng dân gian.

Nghi lễ rước nước thiêng từ Giếng Tiên

Điểm nhấn của lễ hội là nghi lễ rước nước thiêng từ Giếng Tiên – một hốc đá nhỏ trên đỉnh núi, nơi dòng nước trong vắt chảy quanh năm, không bao giờ cạn, dù trong những mùa khô hạn nhất. Người dân tin rằng, nước từ Giếng Tiên là “nước thánh”, tích tụ từ long mạch thiêng của đất trời, mang lại may mắn, sức khỏe và sự thịnh vượng. Trong nghi lễ, nước được rước từ đỉnh núi xuống Chùa Kim Phong dưới chân núi, để thực hiện đại lễ cầu quốc thái dân an, thế giới hòa bình, chúng sinh an lạc. Hình ảnh đoàn người men theo hơn 1.200 bậc đá, nâng niu từng giọt nước thiêng, tạo nên một khung cảnh vừa trang nghiêm vừa xúc động.

Các hoạt động văn hóa đa dạng

Lễ hội Núi Thần Đinh không chỉ dừng lại ở nét tâm linh thiêng liêng mà còn là một bức tranh sống động của văn hóa dân gian, nơi mà mỗi hoạt động đều ẩn chứa hồn cốt của vùng đất Quảng Bình đầy nghĩa tình. Bên cạnh nghi lễ rước nước trang nghiêm, du khách sẽ được hòa mình vào không gian linh thiêng của đại lễ cầu an, nơi tiếng kinh, lời nguyện vang vọng giữa đất trời như một niềm hy vọng gửi gắm cho một năm mới an khang, thịnh vượng. Trong ánh đèn rực rỡ và tiếng trống hội rộn ràng, liên hoan văn nghệ làm say lòng người với những điệu múa dân gian, câu hò điệu ví, gợi lại bao ký ức thân thương về quê hương bản quán. Xen giữa tiếng cười rộn ràng của trò chơi dân gian như kéo co, đẩy gậy là sự gắn bó bền chặt của cộng đồng, nơi con người xích lại gần nhau hơn trong tình thân ái. Và khi bước chân dạo quanh những địa danh linh thiêng như Chùa Non, miếu cổ hay len lỏi trong lòng núi để chiêm ngưỡng động Chuông, động Trống với thạch nhũ hình tiên dáng Phật, du khách như đang lạc vào một cõi mộng huyền hoặc giữa thực và thiêng. 

Tất cả như hòa quyện, kết nối hiện tại với quá khứ, con người với thiên nhiên, tâm linh với văn hóa làm nên một lễ hội không chỉ để cầu an, mà còn để gìn giữ hồn dân tộc qua từng hơi thở cuộc sống.

Để lên được đỉnh Núi Thần Đinh, du khách phải vượt qua khoảng 1.260 bậc đá, mất chừng 40 phút leo núi. Con đường dốc, hai bên là hàng cây xanh mát, đưa bạn qua những di tích cổ kính như hai ngôi mộ đá tuyệt đẹp, nơi người dân thường dừng lại thắp hương khấn vái. Mỗi bước chân là một lần thử thách sức bền, nhưng cũng là cơ hội để bạn lắng lại, cảm nhận sự tĩnh lặng của núi rừng và hơi thở của đất trời.

Trên hành trình, bạn sẽ bắt gặp Chùa Hang, một hang động lớn với những khối thạch nhũ muôn hình vạn trạng, như những bức tượng tiên Phật được tạo hóa chạm khắc. Động Chuông và động Trống nằm hai bên càng làm tăng thêm vẻ kỳ bí. Tiếp tục lên cao, bạn sẽ đến Giếng Tiên, nơi dòng nước mát lạnh trong veo chảy ra từ đá, như một món quà từ thiên nhiên. Nhiều du khách mang theo chai để lấy nước thiêng về, tin rằng nước này sẽ mang lại sức khỏe và bình an.

Khi đặt chân lên đỉnh, mọi mệt mỏi dường như tan biến. Từ đây, bạn có thể phóng tầm mắt chiêm ngưỡng toàn cảnh Quảng Bình: dòng sông Long Đại uốn lượn như dải lụa, cánh đồng xanh mướt trải dài, và những dãy núi trùng điệp ẩn hiện trong sương sớm. Đặc biệt, nếu đến vào buổi sáng, khi mặt trời ló dạng, lớp sương mù bao phủ tạo nên một khung cảnh huyền ảo, khiến tâm hồn như được gột rửa, nhẹ nhàng và thanh thản.

Mỗi độ xuân về, khi mai nở trắng triền đồi, khi gió núi se se quyện cùng hương đất trời bảng lảng, cũng là lúc lòng người lặng lẽ tìm về chốn cũ, nơi thâm u của non thiêng, nơi mà tín ngưỡng không còn là nghi lễ, mà là sự trở về của một phần sâu kín trong tâm khảm. Lễ hội Núi Thần Đinh, diễn ra vào những ngày đầu năm mới, chẳng chỉ là một cuộc hội hè như trăm ngàn lễ hội thường tình. Ấy là một cuộc hành hương mang dáng dấp thiêng liêng như một chuyến trở về với cội nguồn linh khí, nơi mà từng bậc đá phủ rêu xanh như ghi dấu bước chân của tổ tiên từ thuở mở cõi. Núi Thần Đinh, lặng lẽ đứng đó từ thuở hồng hoang, như người già gìn giữ bao lớp chuyện xưa. Trên đỉnh núi có Giếng Tiên, quanh năm nước ngọt trong lành không cạn, được dân gian truyền tụng là chốn linh mạch, dòng nước ấy không chỉ mát lòng, mà còn gột rửa ưu tư, ban cho người thành tâm một năm thanh tịnh và hanh thông.

Khi lễ hội diễn ra, tiếng chuông chùa vọng xuống từ lưng chừng núi, hòa cùng tiếng gió reo giữa rừng già, khiến lòng người như trôi theo một dòng chảy vô hình, nhẹ nhõm mà thâm trầm. Người đến lễ không chỉ để cầu an, mà còn để lắng lòng trước bao huyễn hoặc của thế sự, để tìm trong tiếng khấn nguyện một chút yên lành giữa muôn trùng lo toan.

Lễ hội ấy, không chỉ là nghi thức mà còn là một bản kinh nhẹ nhàng đọc bằng trái tim, là nơi tín ngưỡng hóa thành ký ức, nơi mà văn hóa dân gian, đạo Phật và linh khí đất trời hòa quyện làm một. Từng nén nhang trầm thắp lên không chỉ mang lời nguyện cầu, mà còn là chiếc cầu vô hình nối giữa hiện tại và ký ức, giữa hữu hình và thiêng liêng. Và lạ thay, ai từng đặt chân đến Thần Đinh sơn vào hội, khi rời đi đều mang theo một chút gì vương vấn một thứ xúc cảm chẳng thể gọi tên, tựa như tiếng gió ngàn lặng lẽ thổi qua những cánh rừng ký ức, ở lại mãi trong lòng người, lâu hơn cả thời gian.