Chùa Bái Đính có nguồn gốc từ hơn 1.000 năm trước, gắn liền với kinh đô Hoa Lư dưới các triều đại Đinh, Tiền Lê và Lý – thời kỳ Phật giáo được coi là quốc giáo. Khu chùa cổ được hình thành từ thời Đinh, với đền thờ thần Cao Sơn. một trong "Hoa Lư tứ trấn". Người sáng lập chùa cổ là Lý Quốc Sư Nguyễn Minh Không (1065-1141), một thiền sư, pháp sư và danh y nổi tiếng. Ông đến đây tìm thuốc chữa bệnh cho vua Lý Thần Tông, sau đó dựng chùa thờ Phật và vườn thuốc nam.

Năm 1997, chùa cổ được công nhận là di tích lịch sử - văn hóa - cách mạng cấp quốc gia. Khu chùa mới được khởi công năm 2003, khánh thành giai đoạn 1 năm 2008 nhân Đại lễ Phật đản thế giới. Năm 2010, chùa tổ chức Đại lễ cung nghinh xá lợi Phật từ Ấn Độ về Việt Nam – sự kiện đầu tiên tại nước ta. Đến năm 2014, Chùa Bái Đính đăng cai Đại lễ Phật đản Liên hiệp quốc - Vesak 2014. Hiện nay, chùa là trung tâm Phật giáo lớn, thu hút hàng triệu du khách và Phật tử, kết hợp hài hòa giữa tín ngưỡng Phật giáo, thờ Mẫu và Nho giáo. Chùa không chỉ là nơi thờ tự mà còn là biểu tượng của sự bình an, cầu nguyện cho quốc thái dân an. Nhiều nguyên thủ quốc gia như Nông Đức Mạnh và Nguyễn Minh Triết đã từng viếng thăm, khẳng định vị thế văn hóa của di tích này.

Chùa Bái Đính nằm tại phường Tây Hoa Lư, huyện Gia Viễn, tỉnh Ninh Bình, cách trung tâm cố đô Hoa Lư khoảng 15 km và Hà Nội khoảng 95 km. Đây là cửa ngõ phía tây của khu di tích Hoa Lư, bên quốc lộ 38B, phía bắc quần thể di sản thế giới Tràng An. Vị trí này nằm trên sườn núi giữa thung lũng hồ và núi đá, tạo nên cảnh quan thiên nhiên hùng vĩ.

Cách di chuyển từ Hà Nội

• Xe máy hoặc ô tô tự lái: Đi theo quốc lộ 1A hướng Ninh Bình, rẽ vào quốc lộ 38B tại Gia Viễn. Thời gian khoảng 2-2,5 giờ. Lưu ý đường đèo dốc, nên kiểm tra xe kỹ.
• Xe khách: Từ bến xe Giáp Bát hoặc Mỹ Đình, bắt xe đi Ninh Bình (giá khoảng 80.000-100.000 VNĐ/chiều). Từ thành phố Ninh Bình, thuê xe máy hoặc taxi đến chùa (khoảng 12 km).
• Xe buýt: Tuyến Hà Nội - Ninh Bình, sau đó chuyển xe địa phương.
• Tour ghép: Nhiều công ty du lịch tổ chức tour 1 ngày Hà Nội - Bái Đính - Tràng An với giá từ 500.000-800.000 VNĐ/người, bao gồm xe đưa đón và ăn trưa.

Cách di chuyển từ các tỉnh khác

• Từ TP.HCM: Bay đến Hà Nội rồi tiếp tục như trên.
• Từ Huế hoặc Đà Nẵng: Tàu hỏa đến Ninh Bình, sau đó taxi hoặc xe ôm (khoảng 200.000 VNĐ).

Khi đến nơi, bạn có thể gửi xe tại bãi (xe máy 15.000 VNĐ, ô tô 40.000 VNĐ), rồi đi bộ hoặc xe điện vào chùa (khoảng 3,5 km).

Thời gian tốt nhất để du lịch Chùa Bái Đính là từ tháng 1 đến tháng 3 âm lịch (khoảng tháng 2-4 dương lịch), khi thời tiết Ninh Bình mát mẻ, dễ chịu (nhiệt độ 15-25°C), ít mưa. Đây cũng là mùa lễ hội, giúp bạn trải nghiệm không khí sôi động với rước kiệu, trò chơi dân gian và biểu diễn văn nghệ.

Nếu tránh đám đông, hãy đến vào tháng 9-11, khi thời tiết se lạnh, cảnh quan xanh mướt sau mùa mưa. Tránh tháng 5-8 vì nắng nóng và mưa lớn có thể làm khó khăn việc di chuyển. Chùa mở cửa từ 6h sáng đến 18h tối hàng ngày, nhưng nên đến sớm để tránh nắng và đông đúc. 

Quần thể chùa rộng 539 ha, chia thành khu chùa cổ (27 ha) và chùa mới (80 ha). Dưới đây là các điểm nổi bật:

Khu chùa mới

• Điện Tam Thế: Thờ Tam Thế Phật bằng đồng cao 7,2m, nặng 50 tấn mỗi tượng.
• Điện Pháp Chủ: Tượng Phật Pháp Chủ bằng đồng lớn nhất châu Á (100 tấn, cao 10m).
• Điện Quan Âm: Tượng Quan Âm Bồ Tát bằng đồng cao 9,57m, nặng 80 tấn.
• Hành lang La Hán: Dài nhất châu Á (1.052m) với 500 tượng La Hán bằng đá xanh Ninh Bình, cao 2,5m.
• Bảo tháp: Cao nhất châu Á (100m, 13 tầng), trưng bày xá lợi Phật từ Ấn Độ và Miến Điện. Vé lên tháp: 50.000 VNĐ/người.
• Tháp chuông: Với chuông đồng lớn nhất Việt Nam (36 tấn) và trống đồng 70 tấn.
• Tượng Phật Di Lặc: Lớn nhất Đông Nam Á (100 tấn, cao 10m), nằm ngoài trời.
• Hồ Đàm Thị và hồ phóng sinh: Nơi thư giãn, ngắm cảnh.

Khu chùa cổ

• Hang Sáng: Thờ Phật và thần, dài 25m, lên bằng 300 bậc đá.
• Động Tối: Thờ Mẫu và tiên, với 7 buồng hang, nhũ đá và giếng ngọc.
• Đền thờ Thánh Nguyễn: Tượng đồng thờ Lý Quốc Sư Nguyễn Minh Không.
• Đền thờ thần Cao Sơn: Thờ vị thần trấn tây Hoa Lư, tựa lưng vào núi.
• Giếng Ngọc: Lớn nhất Việt Nam (đường kính 30m, sâu 6m), nước không bao giờ cạn.

Để khám phá hết, bạn cần ít nhất 3-4 giờ. Có thể kết hợp thăm Tràng An gần đó để chuyến đi thêm phong phú.

Kiến trúc Chùa Bái Đính mang bản sắc Việt Nam truyền thống: mái cong vút hình đuôi chim phượng, sử dụng đá xanh Ninh Bình, gỗ tứ thiết và ngói men Bát Tràng. Không gian rộng lớn, hài hòa với thiên nhiên, khác biệt so với kiến trúc Trung Quốc.

Chùa sở hữu nhiều kỷ lục:

• Khu chùa rộng nhất Việt Nam (539 ha).
• Tượng Phật bằng đồng dát vàng lớn nhất châu Á (100 tấn).
• Hành lang La Hán dài nhất châu Á.
• Bảo tháp cao nhất châu Á (100m).
• Chuông đồng lớn nhất Việt Nam (36 tấn).
• Giếng Ngọc lớn nhất Việt Nam.
• Nhiều tượng La Hán nhất (500 vị) và cây bồ đề nhất (100 cây từ Ấn Độ).

Những kỷ lục này được công nhận từ 2009-2012, khẳng định quy mô và giá trị văn hóa của chùa.

Lễ hội Chùa Bái Đính là sự kiện văn hóa, tâm linh lớn nhất vùng, kéo dài từ chiều mùng 1 Tết Nguyên Đán cho đến hết tháng 3 Âm lịch, với nghi thức khai mạc chính thức được tổ chức vào mùng 6 tháng Giêng.

Lễ hội bao gồm hai phần chính:

• Phần lễ: Tập trung vào các nghi thức truyền thống như thắp hương thờ Phật, lễ tưởng nhớ Thánh Nguyễn Minh Không, tế thần Cao Sơn (vị thần trấn giữ cửa ngõ phía Tây cố đô Hoa Lư) và nghi thức chầu Thánh Mẫu Thượng Ngàn. Điểm nhấn là hoạt động rước kiệu long trọng từ khu chùa cổ sang khu chùa mới.
• Phần hội: Diễn ra với nhiều hoạt động văn hóa, nghệ thuật phong phú, bao gồm các trò chơi dân gian, thăm hang động, biểu diễn nghệ thuật truyền thống như hát Chèo, hát Xẩm, cùng với hoạt động sân khấu hóa tái hiện lễ Đăng đàn của Vua Đinh Tiên Hoàng và nghi thức tế cờ của Hoàng đế Quang Trung.

Lễ hội thu hút hàng triệu Phật tử và du khách, là sự hòa quyện độc đáo giữa các tín ngưỡng Phật giáo, thờ Mẫu và Nho giáo, tạo nên một không khí đầu xuân vô cùng linh thiêng và sôi động.

Sau khi hoàn tất hành trình chiêm bái và khám phá tại Chùa Bái Đính, việc lựa chọn địa điểm ăn uống và nghỉ ngơi phù hợp sẽ giúp Quý khách nạp lại năng lượng và thư giãn một cách trọn vẹn. Dưới đây là các gợi ý chi tiết về ẩm thực và lưu trú gần khu vực chùa:

Ẩm thực đặc sắc

• Đặc sản Ninh Bình không thể bỏ qua: Quý khách nhất định nên thưởng thức các món ăn trứ danh của vùng đất cố đô như Thịt dê núi, Cơm cháy, Ốc núi, và Miến lươn.
  • Gợi ý địa điểm: Các nhà hàng quanh khu vực chùa (ví dụ: Nhà hàng Bái Đính) hoặc khu vực Tràng An có mức giá phải chăng (khoảng 50.000 - 150.000 VNĐ/món).
• Lựa chọn ăn chay: Đối với các Phật tử hoặc du khách ăn chay, Chùa Bái Đính có nhà hàng chay ngay trong khuôn viên với mức giá hợp lý, phục vụ các món chay thanh tịnh.

Lưu trú tiện nghi 

• Lưu trú gần Chùa/Tràng An:
  • Nghỉ dưỡng cao cấp: Ninh Bình Hidden Charm Resort (tiêu chuẩn 4 sao, giá khoảng 1.500.000 VNĐ/đêm), mang đến trải nghiệm tiện nghi và yên tĩnh.
  • Homestay/Bungalow: Các homestay/bungalow tại khu vực Tràng An là lựa chọn kinh tế và gần gũi thiên nhiên (giá từ 500.000 VNĐ/đêm).
• Lưu trú tại Trung tâm Thành phố Ninh Bình:
  • Nếu muốn tiện di chuyển đến các điểm lân cận khác, Quý khách có thể chọn các khách sạn tại trung tâm thành phố (cách chùa khoảng 12 km) như Emerald Resort hoặc Legend Hotel.

Chùa Bái Đính không chỉ là một công trình kiến trúc tôn giáo đồ sộ mà còn là nơi lưu giữ hồn cốt văn hóa, lịch sử và tâm linh nghìn năm của dân tộc Việt. Một chuyến đi đến đây sẽ mang lại cho bạn cảm giác bình yên giữa núi rừng, sự choáng ngợp trước những kỷ lục châu Á và niềm tự hào khi đứng trên chính mảnh đất cố đô Hoa Lư xưa. Nếu bạn muốn chuyến đi thật trọn vẹn, thoải mái, không phải lo lắng về di chuyển, ăn uống hay lịch trình, hãy để Sovaba Travel đồng hành cùng bạn trong tour du lịch chùa Bái Đính.