Giải mã hương vị bánh bèo "gây thương nhớ" của Quảng Bình

Bánh bèo Quảng Bình không cầu kỳ, không phô trương. Nó giản đơn như chính con người nơi đây, nhưng lại chứa đựng cả một trời hương vị. Bánh bèo Quảng Bình có hai kiểu: bánh dĩa và bánh chén. Bánh dĩa thì được đổ trên mấy chiếc đĩa men sứ bé bé, úp ngược ra như mấy cánh bèo nổi trên ao. Bánh chén thì giữ được độ nóng lâu hơn, ăn đến đâu là khói bốc nghi ngút đến đó. Nhiều người lại chọn bánh bèo dĩa, phần vì dễ xúc, phần vì thói quen, nhưng dù chọn kiểu nào thì lớp bánh mềm mịn, nhân tôm cháy vàng rắc bên trên cộng thêm nước mắm chua cay mặn ngọt là đủ khiến vị giác tỉnh giấc. 

Nguyên liệu làm bánh bèo chẳng có gì xa lạ: bột gạo thơm, tôm tươi từ biển Nhật Lệ, chút tóp mỡ giòn tan và nước mắm mặn mà. Nhưng điều làm nên sự khác biệt chính là bàn tay khéo léo của người Quảng Bình. Gạo được chọn phải là gạo mới, thơm mùi lúa, xay nhuyễn rồi hòa với nước theo tỷ lệ chuẩn để bánh đạt độ mềm mịn mà vẫn dai nhẹ. Tôm biển tươi, được xào chín vàng ươm, thơm nức, rắc đều lên mặt bánh như những điểm nhấn rực rỡ. Nước mắm thì đậm đà, pha khéo với chút chanh, ớt tươi và tỏi, mỗi quán lại có công thức nước mắm riêng, nhưng tựu chung là mặn mà, cay cay, rất bắt vị.

Bánh bèo không chỉ là món ăn, mà còn là tấm gương phản chiếu tâm hồn người Quảng Bình, chân chất, chịu thương chịu khó và giàu tình nghĩa. Những quán bánh bèo ở Đồng Hới, từ những gánh hàng rong nhỏ bé đến những quán quen như Mệ Xuân, Cô Vân hay Dì Tiếp, đều mang hơi thở của con người nơi đây. Người làm bánh, thường là những người mẹ, người chị, tỉ mỉ từng công đoạn, từ nhào bột, đổ bánh vào dĩa hay chén, hấp bánh đến xào tôm, pha nước chấm. Họ làm không chỉ để bán, mà còn để gửi gắm tình yêu quê hương vào từng chiếc bánh.

Ngồi bên quán bánh bèo ven đường, bạn sẽ thấy những nụ cười hiền hậu, những câu chào hỏi thân tình: “Ăn thêm miếng nữa không con, để dì chan thêm mắm cho đậm đà!”. Dù quán đông khách, người bán vẫn luôn tận tình, nhanh nhẹn, như muốn đảm bảo mỗi thực khách đều được thưởng thức bánh bèo nóng hổi, thơm ngon nhất, dù là bánh bèo dĩa hay bánh bèo chén. Đó là cái tình của người Quảng Bình, giản dị mà sâu đậm, khiến người xa quê chỉ cần nghĩ đến thôi đã thấy lòng bâng khuâng.

Bánh bèo Quảng Bình không phải món ăn mới mẻ, nhưng nó đã tồn tại qua bao thế hệ, như một chứng nhân của thời gian. Từ những ngày khó khăn, khi gạo còn quý hơn vàng, người dân Quảng Bình đã sáng tạo ra món bánh bèo để no lòng. Chỉ với chút bột gạo, ít tôm khô, họ đã làm nên một món ăn vừa ngon miệng, vừa đậm chất quê. Qua thời gian, bánh bèo được cải tiến, thêm tôm khô, tóp mỡ, và được biến tấu thành hai kiểu: bánh bèo dĩa tiện lợi và bánh bèo chén giữ trọn hương vị. Nhưng cái hồn của nó vẫn vẹn nguyên như cái hồn của sự mộc mạc, của tình đất tình người.

Ngày nay, bánh bèo Quảng Bình đã vượt ra khỏi ranh giới Đồng Hới, xuất hiện trong những bài viết du lịch, những video ẩm thực, trở thành niềm tự hào của người dân xứ này. Du khách đến Quảng Bình, từ hang Sơn Đoòng hùng vĩ đến bãi biển Nhật Lệ thơ mộng, không thể bỏ qua một đĩa bánh bèo nóng hổi ở quán Mệ Hải hay Tứ Quý. Giá một đĩa bánh chỉ từ 15.000 đến 30.000 VNĐ, nhưng giá trị mà nó mang lại là vô giá, một trải nghiệm ẩm thực đậm chất miền Trung, một ký ức khó quên về mảnh đất và con người Quảng Bình.

Điều gì khiến bánh bèo Quảng Bình trở nên đặc biệt đến vậy? Có lẽ là sự hòa quyện của ba yếu tố: nguyên liệu tươi ngon, bàn tay khéo léo và tình người ấm áp. Tôm phải là tôm biển Nhật Lệ, ngọt thịt, thơm nức. Nước mắm phải là loại cốt, được pha chế tỉ mỉ để cân bằng mọi vị giác. Dù là bánh bèo dĩa với vẻ ngoài mộc mạc hay bánh bèo chén với độ nóng hổi đặc trưng, mỗi kiểu bánh đều mang một nét riêng, nhưng đều giữ được hương vị đậm đà. Nhưng trên tất cả, chính sự chân thành của người làm bánh, người bán bánh đã biến món ăn này thành một kỷ niệm khó phai trong lòng thực khách.

Gợi ý địa chỉ thưởng thức bánh bèo Quảng Bình:

• Quán Mệ Xuân: Ngõ 15 Lê Thành Đồng, Đồng Hới 
• Quán Cô Vân: 80 Đ. Lê Thành Đồng, Bắc Lý, Đồng Hới 
• Quán Dì Tiếp: 29 Lê Thành Đồng, TP. Đồng Hới 

Bánh bèo Quảng Bình không phải là món ăn để thưởng thức vội vàng. Nó đòi hỏi người ta phải dừng lại, lắng nghe vị giác, và cảm nhận sâu sắc từng tầng hương vị như cách người dân nơi đây đối đãi với đất, với trời, và với nhau: chân thành, tỉ mẩn và đầy yêu thương. Trong một chiếc bánh nhỏ bé ấy là cả một hành trình sống chậm, sống sâu, nơi từng nguyên liệu, từng cách nêm nếm đều mang theo chiều sâu văn hóa bản địa. Và có lẽ, chính sự thầm lặng đó không ồn ào, không khoa trương lại khiến bánh bèo Quảng Bình trở thành một "ký ức vị giác" khó phai. Một lần thưởng thức là một lần bị níu lại, bởi hương vị ấy không chỉ ngon mà còn rất thật như chính con người nơi miền đất khắc nghiệt mà đầy nghĩa tình này.