Ngỡ ngàng với hệ thống hang động mới phát hiện ở Quảng Bình

Tháng Ba, giữa cái nắng hanh nhẹ của miền di sản, một cuộc hành trình thầm lặng đã bắt đầu. Từ ngày 1 đến 15/3/2024, đoàn thám hiểm Anh - Việt, cùng với sự hỗ trợ của Vườn Quốc gia Phong Nha – Kẻ Bàng, đã lặng lẽ băng qua núi rừng, luồn lách trong lòng đất, để rồi vẽ thêm những đường nét mới cho bức tranh kỳ vĩ của hang động Quảng Bình.

Sau hai tuần đổ mồ hôi nơi rừng sâu núi thẳm, 22 hang động mới đã được phát hiện, như những viên ngọc thô vừa hé lộ ánh sáng đầu tiên sau hàng triệu năm ẩn mình. Cùng với đó, 3 hang động khác cũng được khảo sát bổ sung, ghi lại những dữ liệu quý giá cho công cuộc gìn giữ kho báu thiên nhiên này.

Cuộc khảo sát trải dài từ vùng lõi, vùng đệm của Vườn Quốc gia, đến những cánh rừng xa hơn ở Lâm Hóa, Tuyên Hóa, nơi địa hình hiểm trở, hoang sơ như chưa từng có dấu chân người. Mỗi bước đi là một nhịp thở lắng nghe đất trời; mỗi lần ánh đèn pin chiếu vào lòng hang là một lần quá khứ thức dậy.

• 7 hang trong vùng lõi, dài 1.415m
• 7 hang nơi vùng đệm, dài 1.027m 
• 11 hang ở Lâm Hóa, dài 1.108m 

Tổng chiều dài gần 3.550 mét, có hang chỉ dài vỏn vẹn 30m, lại có hang sâu hun hút 154m, cao đến 550m – mỗi con số là một lát cắt của kỳ quan chưa kể hết lời.

Phần lớn những hang động mới được phát hiện trong chuyến khảo sát đều là hang ướt, nơi những dòng suối ngầm lặng lẽ chảy qua, tạo nên bầu không khí ẩm ướt, lạnh nhẹ và huyền ảo đặc trưng. Có những hang mang nhiều lối vào và lối ra, thậm chí thông nhau như mê cung, mở ra hành trình khám phá vòng quanh đầy hấp dẫn và bất ngờ. Cảnh quan bên trong các hang là một thế giới khác, nơi thạch nhũ lấp lánh dưới ánh đèn, dòng nước âm thầm len lỏi dưới chân, và không gian hang mở ra đầy choáng ngợp như một vòm trời thu nhỏ giữa lòng đất.

Nhiều hang sở hữu độ sâu đáng kinh ngạc, chẳng hạn có hang sâu đến 278 mét, ẩn chứa một thác nước hùng vĩ nhưng hiện vẫn chưa được khám phá trọn vẹn do điều kiện thiết bị chưa đủ an toàn. Điều này không chỉ gợi sự tò mò mà còn nhấn mạnh tiềm năng nghiên cứu chưa được khai phá hết.

Nổi bật trong số đó là những cái tên như Hang Ong Dầu, dài nhất với 572m ở Lâm Hóa, nơi dòng suối ngầm chảy dài theo suốt lòng hang. Hang Vực Húng ở Thượng Trạch sở hữu không gian rộng lớn và những khối thạch nhũ đầy ấn tượng, sâu tới 83m. Hang Triêng Cóp Đôi lại hấp dẫn nhờ nhiều lối ra vào, tạo thành tuyến vòng khép kín. Còn Hang Dơi Triêng, với độ sâu 154m, được xem là một trong những thử thách đáng gờm nhất dành cho giới thám hiểm chuyên nghiệp.

Không chỉ đa dạng về kích thước và địa hình, các hang động này còn có tiềm năng chứa đựng những hệ sinh thái đặc hữu, từ loài cá mù sống trong bóng tối vĩnh hằng đến những loài thực vật hiếm gặp ẩn mình nơi khe đá ẩm thấp. Như một thế giới tách biệt, chúng đang chờ đợi con người bước tới, nhẹ nhàng mở cánh cửa bí mật của thời gian và thiên nhiên.

Việc phát hiện thêm 22 hang động mới tại Phong Nha – Kẻ Bàng không chỉ là một cột mốc đáng chú ý trong hành trình khám phá lòng đất, mà còn mở ra những chân trời mới cho khoa học. Mỗi hang động là một lát cắt thời gian, mang theo dấu tích của hàng triệu năm hình thành và biến đổi của núi đá vôi cổ đại, góp phần quan trọng vào nghiên cứu về địa chất, địa mạo và lịch sử tự nhiên khu vực.

Nhưng không chỉ dừng lại ở giá trị nghiên cứu, những phát hiện này còn mở ra cơ hội phát triển du lịch mạo hiểm, loại hình đang ngày càng thu hút du khách yêu thích trải nghiệm chân thật và khám phá. Với hơn 40 hang động hiện đã khai thác, trong đó có những tên tuổi huyền thoại như Sơn Đoòng, Phong Nha, Thiên Đường, Quảng Bình một lần nữa khẳng định vị thế là “vương quốc hang động” của Việt Nam và khu vực Đông Nam Á.

Tuy vậy, giữa khát vọng phát triển, vẫn luôn hiện hữu một tinh thần trách nhiệm. Ông Phạm Hồng Thái, Giám đốc Vườn Quốc gia Phong Nha – Kẻ Bàng, chia sẻ đầy trăn trở:  

 “Sắp tới, chúng tôi sẽ khảo sát kỹ lưỡng; khu vực hang động nào đủ điều kiện mới đưa vào khai thác du lịch. Điều quan trọng nhất vẫn là bảo tồn và giữ nguyên vẹn vẻ đẹp tự nhiên của chúng.”

Đó là lời khẳng định cho một nguyên tắc không đổi: khai thác để phục vụ con người, nhưng không đánh đổi thiên nhiên. Giữa muôn trùng núi đá và bóng tối tĩnh lặng trong lòng đất, vẫn luôn cần ánh sáng của tri thức và sự tỉnh táo của những người gìn giữ di sản.

Tính đến tháng 4/2025, những hang động mới vẫn còn giữ trọn nét hoang sơ, chưa mở cửa đón khách. Ban Quản lý Vườn Quốc gia đang lặng lẽ khảo sát, vừa để gìn giữ vẻ đẹp nguyên sơ của núi rừng, vừa để đảm bảo an toàn cho những bước chân khám phá sau này. Du khách yêu mến thiên nhiên có thể theo dõi thông tin từ Vườn Quốc gia, hoặc từ đơn vị duy nhất được cấp phép tổ chức các tour thám hiểm, như hành trình đến Sơn Đoòng hùng vĩ hay Tú Làn huyền bí.

Nếu một ngày nào đó những lối đi này được mở ra, du khách nên chuẩn bị trước cho hành trình đầy thử thách nhưng cũng đầy thi vị:

• Thể lực: Những chuyến đi băng rừng, vượt suối, leo dốc sẽ đòi hỏi sức bền và tinh thần dẻo dai.
• Trang bị: Đừng quên đôi giày tốt, chiếc đèn pin nhỏ, bộ quần áo chống thấm, và một ít kem chống côn trùng, những người bạn đồng hành thầm lặng.
• An toàn: Và trên hết, hãy lắng nghe thật kỹ những lời dặn dò từ hướng dẫn viên, những người am hiểu từng bước đá, từng lối mòn nơi rừng sâu.

Việc bảo tồn song song với khai thác du lịch bền vững sẽ là chìa khóa để những giá trị tự nhiên quý giá này được gìn giữ và lan tỏa đến du khách một cách trọn vẹn nhất.

Đằng sau mỗi hành trình khám phá kỳ vĩ là sự góp mặt thầm lặng nhưng không thể thiếu của những con người am hiểu đất trời. Thành công của các cuộc thám hiểm hang động tại Quảng Bình là kết quả của sự phối hợp chặt chẽ giữa các chuyên gia quốc tế tiêu biểu là đoàn Anh - Việt do ông Howard Limbert dẫn dắt và chính những người dân địa phương gắn bó với rừng núi từ thuở lọt lòng.

Ông Limbert, với hơn ba thập kỷ rong ruổi qua các dãy núi đá vôi, đã cùng các cộng sự ghi dấu hơn 300 hang động tại vùng đất này. Thế nhưng, chính sự am tường địa hình của người bản địa mới là chìa khóa mở ra những cánh cửa sâu trong lòng đất – nơi bản đồ chưa gọi tên.

Như câu chuyện về ông Hồ Khanh, người đàn ông Quảng Bình chân chất, từng là người đầu tiên dẫn lối vào Sơn Đoòng - hang động lớn nhất thế giới. Vai trò ấy không dừng lại ở quá khứ. Trong các cuộc thám hiểm gần đây, như hành trình năm 2024, sự hỗ trợ từ người dân địa phương vẫn là điểm tựa vững chắc khi đoàn phải đối mặt với những thử thách tự nhiên: rừng già rậm rạp, những sườn đồi dựng đứng, hay những con suối ngầm cuộn chảy dưới lòng đất.

Hệ thống 22 hang động mới được phát hiện tại Quảng Bình không chỉ là minh chứng sống động cho vẻ đẹp hoang sơ và bí ẩn của thiên nhiên, mà còn mở ra cánh cửa đầy hứa hẹn cho nghiên cứu khoa học và phát triển du lịch một cách bền vững. Trong khi những cánh cửa ấy vẫn còn khép lại, chờ ngày đủ điều kiện để đón bước chân người khám phá, du khách vẫn có thể tìm đến những tuyệt tác khác của vùng đất này như Động Phong Nha huyền ảo hay Động Thiên Đường kỳ vĩ qua các tour du lịch Quảng Bình được tổ chức bởi Sovava Travel.

Hành trình đến với thiên nhiên là hành trình của sự chuẩn bị kỹ lưỡng và lòng tôn trọng. Hãy mang theo không chỉ hành trang vật chất, mà cả sự tỉnh thức và ý thức gìn giữ để mỗi chuyến đi không chỉ là trải nghiệm cho hiện tại, mà còn là món quà được gìn giữ cho các thế hệ mai sau.