Hồ Tịnh Tâm tọa lạc ngay trong khuôn viên của Kinh thành Huế, trên tuyến đường Đinh Tiên Hoàng giao với đường Tịnh Tâm, thuộc phường Thuận Thành. Với vị trí đắc địa này, hồ Tịnh Tâm đóng vai trò là một Ngự uyển điển hình của các vua triều Nguyễn.Ảnh: Hồ Tịnh Tâm - Vườn ngự uyển dưới các triều vua NguyễnBan đầu, hồ Tịnh Tâm chỉ là một đoạn của sông Kim Long chảy qua Kinh thành. Dưới thời vua Gia Long, triều đình đã cho cải tạo thành hồ Ký Tế, dùng làm nơi chứa thuốc súng và diêm tiêu. Đến năm Minh Mạng thứ 3 (1822), vua Minh Mạng đã huy động 8.000 binh lính để tái thiết hồ, biến nơi đây thành một chốn giải trí, thưởng ngoạn cho hoàng gia. Hồ được đổi tên thành Tịnh Tâm, mang ý nghĩa về một không gian yên tĩnh, thanh bình.Hồ Tịnh Tâm có bình diện hình chữ nhật, với chu vi gần 1.500m. Một nghiên cứu của nhà văn hóa Huế Hồ Vĩnh vào năm 1993 cho thấy, hồ Tịnh chỉ còn bình diện hình chữ L với diện tích khoảng 12,6 ha. Tuy thông tin về độ sâu cụ thể không được đề cập chi tiết trong các tài liệu, nhưng với vai trò là Ngự uyển, hồ được xây dựng với mục đích tạo cảnh quan và không gian thư giãn, chứ không phải là một hồ chứa nước sâu.Hồ được ngăn cách với bên ngoài bằng một vòng tường gạch cao, với bốn cửa ở bốn mặt: Hạ Huân ở phía nam, Đông Hy ở phía bắc, Xuân Quang ở phía đông và Thu Nguyệt ở phía tây.Với phong cách cầu kỳ nhưng hài hòa với tự nhiên, kiến trúc của hồ Tịnh Tâm được xem là một thành tựu tiêu biểu của nghệ thuật kiến trúc cảnh quan Việt Nam. Trên hồ có ba hòn đảo chính là Bồng Lai, Phương Trượng và Doanh Châu, mỗi đảo đều là một trung tâm điểm của các công trình kiến trúc.Ảnh: Kiến trúc đặc biệt của hồ Tịnh TâmĐảo Bồng Lai nằm ở phía nam hồ, với trung tâm là điện Bồng Doanh được xây dựng tinh xảo với mái lợp ngói hoàng lưu ly.Đảo Phương Trượng nằm ở phía bắc, nổi bật với gác Nam Huân hai tầng và hệ thống hành lang nối liền các công trình.Đảo Doanh Châu nằm ở phía nam, được nối với bờ đông và bờ tây bằng đê Kim Oanh ở giữa hồ.Giữa hồ Tịnh Tâm còn có đê Kim Oanh, nối liền từ bờ đông sang bờ tây. Trên đê có cầu Lục Liễu, phía nam đê là hành lang dài 56 gian, ở giữa là cầu Bạch Tần và nhà tạ Thanh Tước - nơi thuyền vua ngự.Vẻ đẹp của hồ Tịnh Tâm đã trở thành nguồn cảm hứng bất tận cho nhiều bài thơ của các vua Nguyễn như Minh Mạng, Thiệu Trị và Tự Đức. Nổi bật nhất là bài thơ "Tịnh hồ hạ hứng" (Hứng khởi mùa hạ ở hồ Tịnh), nằm trong chùm thơ "Thần Kinh nhị thập cảnh" của vua Thiệu Trị. Bài thơ đã ca ngợi vẻ đẹp trong trẻo, yên bình của hồ Tịnh với cảnh quan non nước hài hòa, mây trời lồng lộng, khẳng định vai trò của hồ không chỉ là một công trình kiến trúc mà còn là một biểu tượng văn hóa, tinh thần của triều Nguyễn.Ngày nay, mặc dù nhiều công trình kiến trúc của hồ đã bị hư hỏng hoặc triệt giải, hồ Tịnh Tâm vẫn là một điểm đến thu hút du khách, đặc biệt là vào mùa sen nở (tháng 5 - tháng 6 Dương lịch). Việc bảo tồn và khôi phục di tích này không chỉ giúp gìn giữ một di sản quý giá mà còn tiếp tục kể câu chuyện về một thời hoàng kim của Kinh thành Huế.Ảnh: Hồ sen ở vườn ngự uyểnKết thúc hành trình khám phá, hồ Tịnh Tâm không chỉ là một di tích lịch sử mà còn là một không gian của thi ca và nghệ thuật. Dù thời gian và biến cố đã làm phai nhạt nhiều kiến trúc xưa, vẻ đẹp thanh tịnh, lãng mạn của hồ vẫn còn đó, lay động lòng người. Nếu bạn muốn tìm về một chốn bình yên, thả hồn vào không gian đầy hoài niệm và ngắm nhìn những cánh sen trắng nở rộ, hãy để hồ Tịnh Tâm kể câu chuyện của riêng mình. Hãy đặt ngay một tour hồ Tịnh Tâm để tận mắt chiêm ngưỡng và cảm nhận vẻ đẹp diệu kỳ, mảnh hồn thơ mộng của Kinh thành xưa.