Khám phá phố cổ Bao Vinh: Vẻ đẹp trầm mặc với 300 năm ở Huế

Phố cổ Bao Vinh ra đời từ đầu thế kỷ XVII, từng là một mắt xích quan trọng trong hệ thống thương cảng Thanh Hà – Bao Vinh, nơi được mệnh danh là trung tâm giao thương sầm uất bậc nhất xứ Đàng Trong. Thời kỳ ấy, Bao Vinh tấp nập thuyền buôn từ Trung Quốc, Nhật Bản, Ấn Độ, Ma Cao cho đến cả châu Âu, mang theo đủ loại hàng hóa quý hiếm: từ tơ lụa, ngà voi, gia vị, đồ gốm cho đến đồ sứ tinh xảo. Với vị trí thuận lợi bên dòng Đông Ba, bến cảng rộng tới 150m, sâu 4–8m, nơi đây từng là điểm neo đậu lý tưởng cho các đoàn thương thuyền lớn nhỏ.

Đến thế kỷ XVIII–XIX, Bao Vinh bước vào giai đoạn cực thịnh. Không chỉ nổi tiếng với hoạt động buôn bán, nơi đây còn được biết đến như trung tâm của nhiều nghề thủ công truyền thống: khảm trai, sơn mài, mộc, làm quan tài hay gạch ngói. Thế nhưng, biến cố lịch sử năm 1885 khi kinh thành Huế thất thủ đã khiến thương cảng dần suy tàn, nhường chỗ cho cảng Đông Ba trỗi dậy. Cuối thế kỷ XIX – đầu thế kỷ XX, những học giả phương Tây như R. Morineau vẫn nhắc đến Bao Vinh như “thương cảng của Huế”, nhưng ánh hào quang xưa đã lùi dần vào dĩ vãng.

Ngày nay, Bao Vinh không còn dáng vẻ phồn hoa buôn bán nhưng vẫn lưu giữ nét trầm mặc hiếm có, với những ngôi nhà cổ hơn 200 năm tuổi đứng lặng lẽ bên dòng sông. Từ một cảng thị sôi động, Bao Vinh trở thành không gian hoài niệm, ít bị thương mại hóa như Hội An hay phố cổ Hà Nội. Đến với nơi này, du khách không chỉ tìm thấy một góc Huế xưa, mà còn nghe được những câu chuyện về dòng họ Phạm những người khai khẩn và gây dựng vùng đất Bao Vinh từ thuở ban đầu.

Phố cổ Bao Vinh nằm tại xã Hương Vinh, thị xã Hương Trà, tỉnh Thừa Thiên Huế, cách trung tâm thành phố Huế khoảng 3-4km về phía Bắc. Nơi đây được sông Hương và sông Đông Ba ôm ấp, tạo nên bức tranh thiên nhiên hài hòa giữa sông nước và kiến trúc cổ kính.

Để di chuyển: Từ trung tâm Huế bằng đường bộ: Đi qua cầu Trường Tiền, rẽ phải vào đường Trần Hưng Đạo, sau đó rẽ trái vào Huỳnh Thúc Kháng, men theo sông Đông Ba đến cuối đường Đào Duy Anh mở rộng. Thời gian khoảng 10-15 phút bằng xe máy hoặc ô tô.

Phố cổ cách các điểm du lịch nổi tiếng như Đại Nội Huế hay chùa Thiên Mụ chỉ khoảng 5-10km, dễ dàng kết hợp trong lịch trình du lịch Huế 1-2 ngày.

Kiến trúc phố cổ Bao Vinh là sự kết hợp hài hòa giữa phong cách Việt Nam truyền thống và ảnh hưởng từ Trung Quốc, Pháp. Các ngôi nhà chủ yếu là kiểu nhà rường gỗ ba gian, mái ngói âm dương, với khung gỗ chắc chắn từ lim, kiền kiền hoặc sến, chịu được thời tiết khắc nghiệt. Nhiều nhà có tuổi đời 150-200 năm, với mái ngói rêu phong, cột gỗ mòn mỏi theo thời gian, tạo nên vẻ đẹp trầm mặc.

Một số đặc điểm nổi bật:

• Nhà tứ giác (kiểu Pháp): Xây dựng đầu thế kỷ 20, hai tầng, phù hợp cho thương mại, với tường đá và gỗ kết hợp.
• Nhà bánh ú: Kết hợp Đông-Tây, tường sơn vàng hoặc đỏ rực, tạo điểm nhấn thẩm mỹ.
• Đình làng và chùa: Đình làng Bao Vinh với tường rêu phủ, màn che phai màu; chùa Thiên Giang Tự với chuông đồng từ thời Gia Long (1803).

Hiện nay, chỉ còn khoảng 10 ngôi nhà cổ nguyên vẹn, nhưng cộng đồng địa phương đang nỗ lực bảo tồn, tránh sự mai một do đô thị hóa.

Phố cổ Bao Vinh mang đến những trải nghiệm văn hóa chân thực, không quá đông đúc. Dưới đây là các điểm nổi bật:

• Đình làng Bao Vinh: Nằm ngay lối vào làng, với hai cây đa cổ thụ, là nơi thờ tổ họ Phạm và tổ chức lễ hội hàng năm vào ngày 7/12 âm lịch. Đây là biểu tượng văn hóa, nơi du khách có thể tìm hiểu về nghi thức thờ cúng địa phương.
• Chùa Thiên Giang Tự: Ngôi chùa hơn 200 năm tuổi, với sân vườn yên tĩnh, chuông đồng cổ và lịch sử gắn liền với các vị vua Nguyễn như Minh Mạng, Tự Đức. Lý tưởng cho những ai muốn tìm sự bình yên.
• Chợ Bao Vinh: Chợ địa phương nhỏ xinh, sôi động nhất vào sáng sớm (7-10h) hoặc Tết, bán hoa giấy Thanh Tiên, tượng Táo quân và đặc sản địa phương. Đây là nơi trải nghiệm cuộc sống hàng ngày của người dân Huế.
• Bến đò ngang: Đi đò qua sông Đông Ba (10.000-20.000 VND/người) để ngắm cảnh phố cổ từ xa, kết nối với các làng lân cận như Tiên Nộn, Thanh Tiên.
• Cà phê Mắt Biếc: Quán cà phê vintage lấy cảm hứng từ phim "Mắt Biếc", với nội thất hoài cổ, giá đồ uống 30.000-60.000 VND. Nơi check-in yêu thích của giới trẻ.

Đến với phố cổ Bao Vinh, du khách có thể dành thời gian dạo bộ ngắm hoàng hôn bên sông Hương, khi những tia nắng cuối ngày nhuộm vàng cả một khung trời yên ả. Một trải nghiệm thú vị khác là thuê thuyền xuôi theo dòng sông Đông Ba, kết hợp ghé thăm làng nghề Thanh Tiên nổi tiếng với nghệ thuật làm hoa giấy rực rỡ sắc màu. Nếu may mắn đến vào dịp Tết hoặc ngày 7/12 âm lịch, bạn còn có cơ hội hòa mình vào lễ hội truyền thống của địa phương, để cảm nhận trọn vẹn không khí văn hóa dân gian đã gắn bó với mảnh đất này suốt hàng trăm năm.

Khám phá phố cổ Bao Vinh là hành trình ngược dòng ký ức để tìm về một Huế trầm mặc, nơi lưu giữ câu chuyện hơn 300 năm lịch sử thăng trầm. Giữa nhịp sống hiện đại, Bao Vinh vẫn giữ được nét yên bình, giản dị và gợi cho du khách nhiều suy ngẫm về một thời phồn hoa đã xa. Nếu bạn muốn hiểu hơn về văn hóa, con người và những di sản đặc sắc của xứ Huế, hãy truy cập sovaba.travel để tham khảo các tour du lịch Huế đa dạng. Ở đó, bạn sẽ tìm thấy không chỉ những hành trình khám phá phố cổ, mà còn nhiều trải nghiệm văn hóa độc đáo, đưa bạn đến gần hơn với linh hồn của vùng đất cố đô.