Chùa Từ Hiếu, hay còn gọi là Tổ đình Từ Hiếu, được khởi dựng vào năm 1843 dưới thời vua Thiệu Trị. Ban đầu, đây chỉ là một thảo am nhỏ mang tên An Dưỡng Am, do Hòa thượng Nhất Định – vị tăng cang của chùa Giác Hoàng trong hoàng cung xây dựng để tịnh tu và chăm sóc mẹ già. Hòa thượng Nhất Định, sau khi từ chức, đã chọn vùng đồi núi Dương Xuân Thượng để lập am, nơi ông có thể chăm sóc mẹ mình một cách tận tụy.Sự tích nổi bật gắn liền với tên gọi "Từ Hiếu" xuất phát từ tấm lòng hiếu thảo của Hòa thượng Nhất Định. Khi mẹ ông ốm nặng, ông thường vượt đèo dốc để mua cá về nấu cháo bồi dưỡng, bất chấp lời đàm tiếu từ người đời vì một vị sư không nên ăn mặn. Câu chuyện này lan truyền đến tai vua Tự Đức – vị vua nổi tiếng hiếu thảo với mẹ là bà Từ Dũ. Cảm động trước tấm gương này, năm 1848, vua Tự Đức đã ban sắc tứ, đổi tên am thành chùa Từ Hiếu, với ý nghĩa "Từ" là đức lớn của Phật, "Hiếu" là đầu hạnh của Phật.Ảnh: Chùa nổi tiếng với câu chuyện về lòng hiếu thảo Chùa được mở rộng quy mô lớn hơn nhờ sự hỗ trợ từ vua Tự Đức và các quan lại triều Nguyễn, đặc biệt là các vị thái giám. Hòa thượng Cương Kỷ đã chủ trì việc xây dựng, và lễ khánh thành năm 1848 có sự tham dự của vua Dực Tông (Tự Đức), bà Từ Dũ cùng các quan đại thần. Qua các triều vua sau như Thành Thái (năm 1894), chùa tiếp tục được trùng tu với sự đóng góp từ hoàng gia và Phật tử.Lịch sử chùa Từ Hiếu Huế không chỉ là câu chuyện về một ngôi chùa mà còn phản ánh sự giao thoa giữa Phật giáo và triều đại phong kiến cuối cùng của Việt Nam.Chùa Từ Hiếu Huế sở hữu kiến trúc mang đậm dấu ấn thời Nguyễn, kết hợp hài hòa giữa sự giản dị của thiền môn và nét cung đình tinh tế. Tổng diện tích khuôn viên khoảng 50.000m², nằm trên vùng đồi núi thuộc thôn Dương Xuân Thượng III, phường Thủy Xuân, TP. Huế. Chùa được bao quanh bởi rừng thông cao vút, khe suối uốn lượn, tạo nên không gian thanh tịnh, thơ mộng lý tưởng cho việc tu hành và tham quan.Cấu trúc chính của chùa theo kiểu ba gian hai chái:Chính điện: Thờ Phật Tổ Như Lai, với các chi tiết chạm khắc rồng phượng tỉ mỉ trên cột, mái ngói và phù điêu gốm sứ.Quảng Hiếu Đường: Phía sau chính điện, thờ Tổng trấn Lê Văn Duyệt, các vị thần và hương linh Phật tử. Bên trái thờ Phật tử tại gia, bên phải dành cho các vị thái giám.Các công trình phụ: Bao gồm Tả Lạc Thiên (nhà tăng), Hữu Lạc Thiên (nhà khách), tháp Bồ Đề (xây năm 1896), hồ bán nguyệt và hai lầu bia lục giác ghi lịch sử chùa.Ảnh: Chính điện chùa Từ Hiếu Phong cảnh thiên nhiên là điểm nhấn, với núi Ngự Bình làm tiền án, giúp chùa trở thành "miền an lạc chốn thiền môn". Kiến trúc không chỉ đẹp mà còn mang tính thực tiễn, hỗ trợ cho việc tu tập và an dưỡng.Chùa Từ Hiếu Huế là biểu tượng sống động của lòng hiếu thảo trong văn hóa Việt Nam, đặc biệt gắn với Phật giáo Thiền tông. Tên gọi "Từ Hiếu" nhấn mạnh giá trị báo hiếu – một trong những hạnh đầu tiên của Phật giáo. Mỗi năm, vào mùa Vu Lan (tháng 7 âm lịch), chùa thu hút hàng ngàn Phật tử tham gia lễ hội, cài hoa hồng và cầu nguyện cho cha mẹ.Chùa đã đào tạo và gắn bó với nhiều danh tăng như Diệu Giác, Hải Thiệu, Tâm Tịnh, Huệ Minh, Huệ Pháp... Đây cũng là nơi in ấn và trùng khắc các kinh điển quan trọng như Phật Thuyết Báo Ân Phụng Bồn Kinh, Pháp Bảo Đàn Kinh, góp phần bảo tồn di sản Phật giáo.Về mặt văn hóa, chùa Từ Hiếu đại diện cho sự hòa quyện giữa đạo và đời, phản ánh tinh thần nhân văn của người Việt. Nó không chỉ là nơi thờ tự mà còn là di tích lịch sử, thu hút du khách tìm hiểu về cố đô Huế.Chùa Từ Hiếu Huế có mối liên hệ mật thiết với triều Nguyễn, đặc biệt qua sự bảo trợ của các vị vua và thái giám. Vua Tự Đức không chỉ ban tên chùa mà còn hỗ trợ kinh phí xây dựng. Các vua sau như Thành Thái và Khải Định tiếp tục ủng hộ trùng tu và tổ chức sự kiện.Điểm độc đáo là khu nghĩa trang thái giám phía sau chùa, rộng khoảng 1.000m², với 24 ngôi mộ của các vị thái giám như Châu Phước Năng. Những vị này, sau khi về hưu, đã quyên góp tài sản để xây dựng chùa và chọn nơi đây làm nơi an nghỉ, thể hiện lòng trung thành với triều đình. Chùa còn có lăng mộ phi tần chúa Nguyễn, khẳng định vai trò lịch sử của nó trong triều đại phong kiến.Ảnh: Chùa Từ Hiếu mang vẻ đẹp cổ kính và gắn liền với Triều Nguyễn Khép lại hành trình tìm hiểu về lịch sử Chùa Từ Hiếu, du khách không chỉ cảm nhận được vẻ đẹp của một ngôi chùa cổ kính mà còn chạm đến những giá trị văn hóa, tâm linh và hiếu đạo đã thấm sâu trong dòng chảy lịch sử Huế. Ngày nay, nhiều tour tham quan đưa Chùa Từ Hiếu vào hành trình kết hợp cùng những điểm đến nổi tiếng khác như lăng vua Tự Đức, chùa Thiên Mụ hay các làng nghề truyền thống, mang đến trải nghiệm phong phú và trọn vẹn hơn. Nếu bạn muốn khám phá sâu hơn, hãy truy cập sovaba.travel để tham khảo các tour tham quan chùa Từ Hiếu đa dạng và tìm hiểu thêm nhiều thông tin thú vị về ngôi chùa gắn liền với Phật giáo và triều Nguyễn này.