Một đêm ở chợ đình Bích La: Lễ hội đón lộc đầu năm kỳ bí và linh thiêng

Với bề dày lịch sử gần 500 năm, làng Bích La ngũ giáp (gồm các thôn Nam, Đông, Trung, Thượng, Hậu) luôn tự hào về truyền thống văn hóa phong phú. Lễ hội Chợ đình Bích La ra đời từ hàng trăm năm trước, gắn liền với truyền thuyết về thần Kim Quy - biểu tượng của sự may mắn và thịnh vượng.

Theo truyền thuyết, trước đình làng Bích La có một hồ nước trong xanh, nơi sinh sống của một con rùa vàng. Mỗi năm, vào sáng mùng 3 Tết, nếu rùa vàng nổi lên mặt nước, đó là điềm báo cho một năm mưa thuận gió hòa, mùa màng bội thu. Tuy nhiên, vào một năm, rùa vàng không xuất hiện, dân làng gặp thiên tai, mùa màng thất bát. Từ đó, người dân tổ chức lễ cầu thần Kim Quy, đánh trống, khua chiêng, gõ mõ để "thức tỉnh" rùa vàng, hình thành nên phiên chợ độc đáo mang tên Chợ đình Bích La.

Lễ hội Chợ đình Bích La không chỉ là một sự kiện tâm linh mà còn là biểu tượng của tinh thần cộng đồng, nơi người dân và du khách gặp gỡ, trao đổi và cầu mong một năm mới an lành. Phiên chợ này mang ý nghĩa văn hóa sâu sắc, thể hiện lòng biết ơn tổ tiên và khát vọng về một cuộc sống thịnh vượng. Đặc biệt, lễ hội đã được UBND tỉnh Quảng Trị công nhận là Di tích Văn hóa phi vật thể cấp tỉnh vào năm 1996 và hiện đang được đề xuất công nhận là Di tích Văn hóa cấp quốc gia.

Lễ hội Chợ đình Bích La được chia thành ba phần chính: Lễ, Hội, và Chợ, tạo nên một không gian văn hóa đa dạng và hấp dẫn.

Phần lễ

Đây là phần trang nghiêm nhất, diễn ra vào rạng sáng mùng 3 Tết, khi các vị cao niên trong làng thực hiện nghi lễ dâng hương, cầu nguyện và tạ ơn các bậc tiền nhân tại đình làng. Điểm nhấn là nghi thức cầu thần Kim Quy, tái hiện hình ảnh rùa vàng nổi lên mặt hồ, biểu tượng cho sự may mắn và thịnh vượng. Du khách sẽ được chứng kiến không gian linh thiêng với tiếng trống, chiêng, mõ và ánh sáng từ đèn đuốc, tạo nên một bầu không khí huyền bí và thành kính.

Phần hội

Phần hội mang đến không khí sôi động với các hoạt động văn hóa và trò chơi dân gian:

• Nghệ thuật bài chòi truyền thống: Các tiết mục biểu diễn đậm chất văn hóa miền Trung.
• Trò chơi dân gian: Nhảy bao bố, kéo co, đấu cờ tướng, cờ vua, bắt cá, gói bánh chưng.
• Thi viết chữ đẹp: Du khách có thể xin chữ thư pháp mang về làm lộc đầu năm.
• Văn nghệ ngũ giáp: Các tiết mục ca múa nhạc do người dân Bích La biểu diễn, thể hiện tinh thần đoàn kết và niềm tự hào quê hương.

Phần chợ

Phiên chợ Bích La là điểm nhấn độc đáo, chỉ diễn ra từ đêm mùng 2 đến rạng sáng mùng 3 Tết. Không giống các phiên chợ thông thường, người bán tại đây không nói thách, và người mua cũng không trả giá, bởi mọi người đều mong muốn trao đổi "lộc" để cầu may mắn. Các sản vật được bày bán là những món quà quê giản dị nhưng đậm chất truyền thống:

• Nông sản địa phương: Gạo, muối, lá chè xanh, cau trầu, rau củ tươi, khoai lang, chuối.
• Đồ thủ công mỹ nghệ: Sản phẩm làm từ tre, nứa, và đồ chơi truyền thống.
• Cành lộc đầu năm: Những nhánh chè, cành cây phát lộc được người mua mang về đặt ở nơi trang trọng trong nhà hoặc làm quà biếu.

Phiên chợ không chỉ là nơi mua bán mà còn là không gian giao lưu, nơi những người con xa quê trở về, gặp gỡ bạn bè và gửi gắm những lời chúc tốt đẹp cho năm mới.

Chợ đình Bích La là một trong những phiên chợ hiếm hoi chỉ họp một lần mỗi năm, kéo dài từ nửa đêm mùng 2 đến sáng mùng 3 Tết. Sự độc đáo này, kết hợp với không khí tâm linh và văn hóa truyền thống, khiến lễ hội trở thành điểm đến không thể bỏ qua cho những ai yêu thích khám phá văn hóa Việt Nam.

Dù thường diễn ra vào đêm khuya và đôi khi trong thời tiết se lạnh, lễ hội vẫn thu hút hàng chục ngàn du khách nhờ không khí ấm áp, thân thiện. Người dân Bích La luôn chào đón du khách bằng nụ cười và sự chân thành, tạo nên một không gian gần gũi, đậm chất quê.

Người dân và du khách đến với chợ đình không chỉ để mua sắm mà còn để cầu mong một năm mới bình an, thịnh vượng. Việc mua "lộc" như một nhánh chè, một trái cau hay một bó rau mang ý nghĩa tâm linh sâu sắc, là món quà tinh thần để khởi đầu năm mới.

Nếu bạn đang lên kế hoạch tham gia lễ hội Chợ đình Bích La vào Tết Nguyên đán, dưới đây là một số lưu ý để có trải nghiệm trọn vẹn:

• Thời gian: Lễ hội bắt đầu từ chiều tối mùng 2 Tết (khoảng 18h-19h) và kéo dài đến rạng sáng mùng 3 Tết. Hãy đến sớm để tận hưởng không khí nhộn nhịp và tham gia các hoạt động.
• Địa điểm: Đình làng Bích La Đông, xã Triệu Thành, huyện Triệu Phong, tỉnh Quảng Trị. Từ thành phố Đông Hà, bạn có thể di chuyển bằng xe máy hoặc ô tô, khoảng 10-15 km.
• Trang phục: Thời tiết đầu xuân ở Quảng Trị thường se lạnh, đặc biệt vào ban đêm. Hãy mang theo áo ấm và giày thoải mái để dễ dàng di chuyển.
• Chuẩn bị tâm lý: Lễ hội thu hút rất đông người, vì vậy hãy kiên nhẫn khi tham gia các hoạt động đông đúc như mua lộc hay xin chữ thư pháp.
• Tôn trọng văn hóa địa phương: Khi tham gia phần lễ, hãy giữ thái độ thành kính, đặc biệt trong nghi thức cầu thần Kim Quy.

Lễ hội Chợ đình Bích La không chỉ là một sự kiện văn hóa mà còn là một hành trình trở về cội nguồn, nơi du khách có thể cảm nhận được hơi thở của truyền thống và lòng thành kính của người dân Quảng Trị. Với những nghi lễ trang nghiêm, hoạt động sôi nổi và phiên chợ độc đáo, lễ hội là điểm đến lý tưởng cho những ai muốn khám phá văn hóa Việt Nam trong dịp Tết Nguyên đán.