Những dấu tích còn lại của thành cổ Quảng Trị - Một chiến trường khốc liệt

Là một trong những di tích lịch sử quan trọng, Thành cổ Quảng Trị không chỉ là chứng nhân của những sự kiện lịch sử đầy bi tráng, mà còn là nơi lưu giữ những giá trị văn hóa, khắc sâu trong lòng mỗi du khách. Hãy cùng khám phá hành trình vượt thời gian tại nơi này!

Nguồn gốc và ý nghĩa lịch sử

Thành cổ Quảng Trị được xây dựng từ thời vua Gia Long vào năm 1809 và hoàn thiện dưới triều vua Minh Mạng vào năm 1837. Ban đầu, thành được đắp bằng đất, sau đó được xây lại bằng gạch với kiến trúc hình vuông độc đáo, chu vi hơn 2.000m, tường thành cao hơn 4m và dày 12m ở chân. Với bốn pháo đài ở bốn góc và hệ thống hào bao quanh, thành không chỉ là trung tâm hành chính, kinh tế, quân sự của tỉnh Quảng Trị mà còn là pháo đài bảo vệ kinh đô Huế dưới thời nhà Nguyễn.

Trong thời Pháp thuộc, từ năm 1929, thực dân Pháp biến nơi đây thành nhà lao giam giữ các chiến sĩ yêu nước. Đến năm 1972, Thành cổ Quảng Trị trở thành tâm điểm của cuộc chiến 81 ngày đêm, được mệnh danh là "mùa hè đỏ lửa" - một trong những trận đánh khốc liệt nhất trong lịch sử chiến tranh Việt Nam.

Cuộc chiến 81 ngày đêm - Mùa hè đỏ lửa

Năm 1972, trong bối cảnh hội nghị đàm phán Paris đang diễn ra, Thành cổ Quảng Trị trở thành điểm nóng chiến lược. Quân Giải phóng miền Nam Việt Nam quyết giữ từng tấc đất, trong khi Mỹ và quân đội Việt Nam Cộng hòa dồn toàn lực để tái chiếm. Trong 81 ngày đêm (từ 28/6 đến 16/9/1972), thị xã Quảng Trị hứng chịu 328.000 tấn bom đạn, tương đương sức công phá của 7 quả bom nguyên tử ném xuống Hiroshima. Mỗi mét vuông đất ở đây thấm đẫm máu của các chiến sĩ, biến nơi này thành "nghĩa trang không nấm mồ".

Những câu chuyện về tinh thần quả cảm của các chiến sĩ vẫn còn vang vọng. Cựu binh Đào Chí Thành từng kể rằng, giữa lằn ranh sinh tử, các chiến sĩ vẫn chiến đấu với tinh thần lạc quan, như thể họ đang tham gia một bộ phim hào hùng.

Sau cuộc chiến khốc liệt năm 1972, Thành cổ Quảng Trị gần như bị san phẳng. Chỉ còn sót lại cửa Đông tương đối nguyên vẹn, cùng một vài đoạn tường thành chi chít vết bom đạn và hệ thống giao thông hào. Những dấu tích này là minh chứng sống động cho sự tàn khốc của chiến tranh, nơi hàng ngàn chiến sĩ đã hy sinh, hòa mình vào lòng đất mẹ.

Từ thập niên 90 của thế kỷ 20, tỉnh Quảng Trị đã tiến hành tôn tạo di tích, phục chế bốn cổng chính và một số đoạn tường thành. Ở trung tâm thành, một đài tưởng niệm được xây dựng, mang hình dáng một nấm mồ chung, nơi an nghỉ của những linh hồn liệt sĩ. Đài tưởng niệm cao 8,1m, tượng trưng cho 81 ngày đêm khói lửa, với thiết kế theo triết lý âm dương, gửi gắm mong ước siêu thoát cho các anh hùng.

Bên cạnh đài tưởng niệm, Thành cổ Quảng Trị còn có tháp chuông khánh thành năm 2007, nơi tiếng chuông ngân vang trong các dịp lễ lớn, như Ngày Thương binh - Liệt sĩ (27/7). Dọc bờ sông Thạch Hãn, bến hoa đăng là nơi diễn ra nghi thức thả đèn hoa đăng, một hoạt động tâm linh đầy xúc động để tri ân các liệt sĩ. Bảo tàng Thành cổ Quảng Trị là nơi lưu giữ những di vật quý giá, từ những bức thư vĩnh biệt của các chiến sĩ đến những hiện vật chiến tranh. Mỗi kỷ vật là một câu chuyện, một ký ức sống động về những ngày tháng hào hùng.

Ngày nay, Thành cổ Quảng Trị không chỉ là di tích lịch sử mà còn là điểm đến du lịch tâm linh thu hút hàng chục vạn lượt khách mỗi năm. Đến đây, du khách có thể:

• Tham quan di tích: Khám phá các dấu tích còn lại như cổng thành, tường thành, hệ thống hầm ngầm và đài tưởng niệm.
• Thả đèn hoa đăng: Tham gia nghi thức thả hoa đăng trên sông Thạch Hãn vào các dịp lễ hoặc ngày 14 âm lịch hàng tháng, cầu nguyện cho linh hồn các liệt sĩ.
• Ghé thăm bảo tàng: Tìm hiểu về lịch sử và những câu chuyện cảm động qua các hiện vật được trưng bày.
• Kết hợp các điểm đến lân cận: Du lịch Quảng Trị còn có các địa danh nổi tiếng khác như cầu Hiền Lương, sông Bến Hải, địa đạo Vịnh Mốc, và nghĩa trang liệt sĩ Trường Sơn.

Một trải nghiệm đặc biệt tại Thành cổ Quảng Trị là tour đêm, nơi du khách được nghe những câu chuyện lịch sử từ các hướng dẫn viên, thắp hương tại đài tưởng niệm và thả đèn hoa đăng trên sông Thạch Hãn. Những ánh đèn lung linh trôi trên dòng sông không chỉ mang ý nghĩa tâm linh mà còn khơi dậy lòng biết ơn và niềm tự hào dân tộc.

Thành cổ Quảng Trị không chỉ là một di tích lịch sử mà còn là nơi lưu giữ ký ức bất tử của dân tộc. Mỗi bước chân trên mảnh đất này là một hành trình trở về quá khứ, nơi bạn cảm nhận được sự hy sinh cao cả, lòng quả cảm và khát vọng hòa bình của các thế hệ cha ông. Đây là nơi để thế hệ trẻ học hỏi về lòng yêu nước, về giá trị của độc lập và tự do.

Thành cổ Quảng Trị, với những dấu tích còn lại, là một khúc ca bi tráng về lòng quả cảm và ý chí kiên cường. Dù chiến tranh đã lùi xa, nhưng những câu chuyện về 81 ngày đêm khói lửa vẫn mãi vang vọng, nhắc nhở chúng ta về giá trị của hòa bình. Hãy một lần đến với Thành cổ Quảng Trị, để thắp một nén hương, thả một ngọn đèn hoa đăng, và cảm nhận sâu sắc hơn về lịch sử hào hùng của dân tộc Việt Nam.