Cố đô Hoa Lư là kinh đô đầu tiên của nước Đại Cồ Việt vào thế kỷ X, cách Hà Nội khoảng 120km. Năm 968, Đinh Bộ Lĩnh (sau là vua Đinh Tiên Hoàng) dẹp loạn 12 sứ quân, lên ngôi hoàng đế và chọn Hoa Lư làm kinh đô nhờ địa thế hiểm trở, dễ thủ khó công với ba mặt núi bao quanh. Kinh đô tồn tại 42 năm dưới triều Đinh và Tiền Lê, chứng kiến các sự kiện lớn như đánh bại quân Tống xâm lược.

Năm 980, sau khi vua Đinh Tiên Hoàng bị ám sát, Lê Hoàn (vua Lê Đại Hành) lên ngôi, tiếp tục đóng đô tại đây. Đến năm 1010, Lý Thái Tổ dời đô về Thăng Long (Hà Nội ngày nay), Hoa Lư trở thành cố đô. Ngày nay, khu di tích được UNESCO công nhận là một phần của Quần thể danh thắng Tràng An – Di sản Văn hóa và Thiên nhiên Thế giới (2014), và là di tích quốc gia đặc biệt với giá trị lịch sử, kiến trúc và văn hóa sâu sắc.

Cố đô Hoa Lư nằm tại xã Trường Yên, huyện Hoa Lư, tỉnh Ninh Bình, giáp ranh với huyện Gia Viễn. Từ trung tâm Ninh Bình khoảng 10-18km, dễ dàng kết hợp với các điểm du lịch lân cận như Tràng An hay Tam Cốc.

Cách di chuyển từ Hà Nội:

• Xe máy cá nhân: Theo Quốc lộ 1A, mất khoảng 3 giờ. Phù hợp cho dân phượt, chi phí xăng khoảng 200.000 VNĐ khứ hồi.
• Xe khách: Từ bến Giáp Bát hoặc Mỹ Đình, giá vé 80.000-150.000 VNĐ/chiều, thời gian 2-2.5 giờ. Đến Ninh Bình rồi thuê xe máy hoặc taxi đến Hoa Lư (khoảng 50.000 VNĐ).
• Tàu hỏa: Tuyến SE7, SE5, SE9 từ ga Hà Nội, giá 124.000-219.000 VNĐ, mất 2-3 giờ. Từ ga Ninh Bình di chuyển tiếp bằng taxi.
• Xe limousine hoặc taxi: Dịch vụ cao cấp, giá 150.000-350.000 VNĐ/người, tiện lợi cho nhóm nhỏ.

Từ Ninh Bình, đi theo đường Tràng An, theo biển chỉ dẫn khoảng 200m là đến. Nếu đi máy bay, hạ cánh tại sân bay Nội Bài rồi chuyển xe về Ninh Bình.

Lưu ý: Kiểm tra thời tiết trước khi đi xe máy để tránh mưa lớn.

Bạn có thể ghé thăm quanh năm, nhưng thời điểm lý tưởng là mùa xuân (tháng 1-3 dương lịch) với thời tiết mát mẻ, dễ chịu. Đặc biệt, từ mùng 8-10 tháng 3 âm lịch diễn ra Lễ hội Hoa Lư (Lễ hội Trường Yên) sự kiện lớn tưởng nhớ vua Đinh và vua Lê, với phần lễ rước nước, rước lửa, tắm tượng và phần hội như đấu vật, múa lân, đua thuyền, tái hiện trận Cờ Lau.

Mùa hè (tháng 5-8) có cánh đồng lúa chín vàng đẹp mắt, nhưng nóng bức. Mùa thu đông phù hợp cho du lịch tâm linh, kết hợp chùa Bái Đính. Tránh mùa mưa lũ (tháng 9-11) để an toàn.

Khu di tích rộng lớn với vé vào cửa chỉ 20.000 VNĐ/người (miễn phí trẻ em dưới 1m), mở cửa từ 7h-17h. Dưới đây là các điểm chính:

Đền Vua Đinh Tiên Hoàng

Xây dựng thế kỷ XVII, nằm giữa cố đô, thờ vua Đinh Tiên Hoàng và các hoàng tử. Kiến trúc gồm Ngọ Môn, ao sen, tam quan, Bái Đường, Thiên Hương và Hậu Cung với tượng đá tinh xảo. Leo núi Mã Yên để ngắm toàn cảnh và thăm lăng mộ vua.

Đền Vua Lê Đại Hành

Cách 300-500m từ đền Đinh, thờ vua Lê Đại Hành, hoàng hậu Dương Vân Nga và hoàng tử Lê Long Đĩnh. Nổi bật với họa tiết rồng phượng, phòng thủ phía sau.

Hoa Lư Tứ Trấn (Bốn Trấn Thủ)

• Trấn Đông (Thần Thiên Tôn): Thờ thần giúp vua Đinh dẹp sứ quân.
• Trấn Tây (Thần Cao Sơn): Thờ con Lạc Long Quân, tại khu Bái Đính.
• Trấn Nam (Thần Quý Minh): Thờ thần nước, nay là đền Trần.
• Trấn Bắc (Thần Không Lộ): Thờ thiền sư Nguyễn Minh Không tại chùa Viên Quang.

Chùa Nhất Trụ 

Chùa cổ nhất Việt Nam, xây dựng thế kỷ X, với cột kinh đá chạm khắc tám mặt thể hiện ước vọng quốc thái dân an.

Động Am Tiên

Thung lũng khép kín với hồ nước 5.000m², vách đá dựng đứng, từng là nơi nuôi hổ và hành hình. Giống "tuyệt tình cốc", lý tưởng chụp ảnh.

Ninh Bình không chỉ cuốn hút bởi cảnh quan núi non hùng vĩ mà còn bởi nền ẩm thực đặc sản miền núi thơm ngon, giá cả hợp lý và giàu hương vị địa phương. Dưới đây là những món nhất định phải thử khi đến Ninh Bình:

• Thịt dê núi: Đặc sản trứ danh với thớ thịt săn chắc, ít mỡ và vị ngọt tự nhiên. Dê có thể được chế biến theo nhiều kiểu như tái chanh, nướng, xào lăn hoặc lẩu. Giá thường dao động từ 150.000 – 300.000 VNĐ/suất. Để thưởng thức dê chuẩn vị, du khách nên ghé các nhà hàng khu vực Tràng An.
• Ốc núi: Loại ốc chỉ xuất hiện vào mùa mưa, thịt giòn và dai, thường được chế biến theo kiểu xào sả ớt hoặc luộc đơn giản. Đây là món ăn lạ miệng và rất được du khách yêu thích.
• Miến lươn: Món ăn đậm chất dân dã với nước dùng ninh từ xương và lươn, tạo nên vị ngọt thanh tự nhiên. Giá một tô miến lươn thường từ 30.000 – 50.000 VNĐ, phù hợp cho bữa sáng hoặc bữa nhẹ.
• Cơm cháy: Đặc sản Ninh Bình nổi tiếng khắp cả nước, giòn rụm và thường ăn kèm nước sốt dê đậm đà. Món này rất thích hợp để mua làm quà.
• Khuyến nghị: Du khách nên lựa chọn các quán ăn địa phương quanh khu Tam Cốc để có trải nghiệm ẩm thực chân thực nhất. Hạn chế sử dụng hàng rong để đảm bảo vệ sinh và chất lượng món ăn.

Cẩm nang du lịch Cố đô Hoa Lư chi tiết từ A–Z mang đến cho bạn góc nhìn đầy đủ về lịch sử, cảnh quan, văn hóa và những kinh nghiệm cần thiết để tự tin khám phá kinh đô cổ nghìn năm tuổi. Với vẻ đẹp linh thiêng, cổ kính và không gian núi non bao bọc hùng vĩ, Hoa Lư luôn là điểm dừng chân lý tưởng cho mọi du khách yêu thích lịch sử và muốn tìm lại dấu ấn Việt Nam thời sơ khai. Nếu bạn mong muốn chuyến đi thuận tiện, tiết kiệm thời gian và tận hưởng trọn vẹn giá trị của di sản, Tour du lịch Cố đô Hoa Lư trọn gói của Sovaba Travel là lựa chọn hoàn hảo. Lịch trình khoa học, xe đưa đón chất lượng, hướng dẫn viên am hiểu địa phương cùng dịch vụ chuyên nghiệp sẽ giúp bạn có một hành trình đáng nhớ tại Ninh Bình.