Cầu Hiền Lương do ai xây dựng? Khám phá lịch sử và ý nghĩa của biểu tượng thống nhất non sông

Cầu Hiền Lương lần đầu tiên được xây dựng vào năm 1928 bởi Phủ Vĩnh Linh, với sự đóng góp công sức của người dân địa phương trong vùng. Khi đó, cầu được làm bằng gỗ, đóng cọc sắt, rộng chỉ 2 mét và chủ yếu phục vụ cho người đi bộ qua sông Bến Hải. Tuy nhiên, cây cầu này chỉ tồn tại trong thời gian ngắn và không đáp ứng được nhu cầu giao thông ngày càng tăng.

Đến năm 1950, thực dân Pháp quyết định xây dựng lại cầu Hiền Lương bằng bê tông cốt thép, với chiều dài 162 mét, rộng 3,6 mét, và trọng tải 10 tấn. Tuy nhiên, cây cầu này bị du kích Việt Nam đánh sập vào năm 1952 để ngăn chặn sự tiến công của quân Pháp ra miền Bắc.

Cũng trong năm 1952, thực dân Pháp tiếp tục xây dựng một cây cầu mới với thiết kế hiện đại hơn: dài 178 mét, gồm 7 nhịp, trụ bằng bê tông cốt thép, dầm thép, mặt lát gỗ thông, rộng 4 mét, hai bên có thành chắn cao 1,2 mét, và trọng tải tối đa 18 tấn. Đây chính là cây cầu Hiền Lương "nguyên bản" được nhắc đến nhiều nhất trong lịch sử, tồn tại qua giai đoạn chia cắt đất nước và trở thành biểu tượng của vĩ tuyến 17.

Sau khi bị bom Mỹ đánh sập vào năm 1967, cầu Hiền Lương được thay thế bằng các cầu phao dã chiến. Đến năm 1974, chính quyền Việt Nam Dân chủ Cộng hòa xây dựng lại cầu bằng bê tông cốt thép, dài 186 mét, rộng 9 mét, có hành lang dành cho người đi bộ. Năm 1996, Bộ Giao thông Vận tải Việt Nam xây dựng một cây cầu mới dài 230 mét, rộng 11,5 mét, sử dụng công nghệ đúc đẩy hiện đại, nằm cạnh cầu cũ để phục vụ giao thông.

Để bảo tồn giá trị lịch sử, năm 2001, tỉnh Quảng Trị đã phục dựng cầu Hiền Lương theo thiết kế nguyên bản của cây cầu năm 1952, với chiều dài 182,97 mét, mặt lát gỗ lim, và khánh thành vào năm 2003. Cây cầu này hiện nay chủ yếu phục vụ khách tham quan và được sơn hai màu xanh (bờ Bắc) và vàng (bờ Nam) để tái hiện giai đoạn chia cắt.

Cầu Hiền Lương không chỉ là một công trình giao thông mà còn là biểu tượng của tinh thần đấu tranh và khát vọng thống nhất đất nước. Những câu chuyện về các chiến sĩ, các bà mẹ vá cờ, và những cuộc đối đầu không tiếng súng đã trở thành huyền thoại, được lưu giữ trong thơ ca, điện ảnh, và các hiện vật tại khu di tích. Cụm di tích đôi bờ Hiền Lương – Bến Hải, bao gồm cầu Hiền Lương, cột cờ, nhà liên hợp, đồn công an, và nhà trưng bày “Vĩ tuyến 17 và khát vọng thống nhất”, đã được xếp hạng là Di tích Quốc gia Đặc biệt vào năm 2013.

Hàng năm, lễ hội “Thống nhất non sông” được tổ chức tại đây, thu hút đông đảo du khách trong và ngoài nước đến tham quan, tìm hiểu lịch sử, và tưởng nhớ những hy sinh của thế hệ đi trước. Cầu Hiền Lương cũng là nguồn cảm hứng cho nhiều tác phẩm nghệ thuật, như bộ phim tài liệu “Hiền Lương – Bến Hải” và các bài thơ của Tố Hữu.

Hiện nay, cầu Hiền Lương là một trong những điểm du lịch lịch sử nổi bật của tỉnh Quảng Trị, nằm trên Quốc lộ 1A, thuận tiện cho du khách ghé thăm. Cây cầu phục dựng năm 2001, với màu sơn xanh và vàng, tái hiện hình ảnh chia cắt hai miền, là nơi để thế hệ trẻ hiểu hơn về lịch sử đau thương nhưng hào hùng của dân tộc. Bên cạnh cầu, các công trình như cột cờ Hiền Lương, nhà trưng bày, và tượng đài “Khát vọng thống nhất” cung cấp cái nhìn toàn diện về giai đoạn lịch sử 1954–1975.

Khu di tích đôi bờ Hiền Lương – Bến Hải không chỉ là nơi hoài niệm mà còn là điểm đến giáo dục, giúp du khách cảm nhận sâu sắc giá trị của hòa bình và thống nhất. Với vị trí gần các địa danh lịch sử khác như Thành cổ Quảng Trị, địa đạo Vĩnh Mốc, và nghĩa trang Trường Sơn, cầu Hiền Lương là một phần không thể thiếu trong tour du lịch DMZ.

Hơn nửa thế kỷ đã trôi qua, Cầu Hiền Lương giờ đây đã không còn là biểu tượng của chia cắt, mà trở thành dấu ấn của hòa hợp, của lòng yêu nước và khát vọng thống nhất dân tộc. Dù được xây dựng từ những năm 1928, và nhiều lần trùng tu qua các giai đoạn lịch sử, cây cầu vẫn vẹn nguyên giá trị biểu tượng, nơi nhắc nhớ về một thời “hai miền – một dân tộc”.

Nếu bạn muốn được tận mắt nhìn thấy cây cầu từng chia đôi đất nước, nghe tiếng gió thổi qua những lá cờ từng đối mặt nhau trong im lặng, và cảm nhận sự chuyển mình mạnh mẽ của một vùng đất từng nhuốm màu chiến tranh, thì hãy đặt tour du lịch Cầu Hiền Lương – sông Bến Hải của Sovaba Travel ngay hôm nay.