Thiền viện Trúc Lâm Bạch Mã là thiền viện đầu tiên thuộc phái Thiền Trúc Lâm Yên Tử được xây dựng tại miền Trung, do Hòa thượng Thích Thanh Từ sáng lập. Công trình khởi công vào ngày 30/3/2006 và hoàn thành vào năm 2008, tọa lạc tại xã Lộc Hòa, huyện Phú Lộc, tỉnh Thừa Thiên Huế, trong khu vực Vườn Quốc gia Bạch Mã. Với vị trí đặc biệt giữa lòng hồ Truồi và núi non hùng vĩ, thiền viện không chỉ là nơi tu tập mà còn là điểm đến lý tưởng cho những ai tìm kiếm sự an yên và hòa hợp với thiên nhiên.
Nằm ở độ cao 1.450 mét, Thiền viện Trúc Lâm Bạch Mã được bao bọc bởi rừng nguyên sinh và hồ Truồi trong xanh, tạo nên một bức tranh thủy mặc hữu tình. Để đến thiền viện, du khách phải đi thuyền qua hồ Truồi, vượt qua 172 bậc thang đá dẫn lên cổng tam quan. Không gian yên tĩnh, khí hậu mát mẻ (19-21°C quanh năm) và cảnh sắc thiên nhiên hoang sơ khiến nơi đây trở thành chốn "bồng lai tiên cảnh" giữa lòng xứ Huế.
Thiền viện Trúc Lâm Bạch Mã được xây dựng với hơn 20 hạng mục lớn nhỏ, chia thành ba khu vực chính: Ngoại viện, Tăng viện, và Ni viện. Mỗi khu vực mang một chức năng riêng nhưng hòa quyện trong tổng thể kiến trúc truyền thống Việt Nam, kết hợp hài hòa với thiên nhiên xung quanh.
Cổng tam quan
Cổng Tam Quan là điểm nhấn đầu tiên, chào đón du khách với thiết kế uy nghi, cổ kính. Gồm một lối chính và hai lối phụ, cổng mang ý nghĩa văn hóa sâu sắc:
Lối chính giữa: Dành cho bậc quân vương hoặc chính khách, thể hiện sự trang trọng.
Lối phụ bên phải: Tượng trưng cho quan văn, biểu thị trí tuệ.
Lối phụ bên trái: Dành cho quan võ, biểu thị sức mạnh.
Cổng được chạm khắc tinh xảo với hoa văn rồng phượng, kết hợp tầm nhìn ra hồ Truồi và núi Bạch Mã, tạo nên khung cảnh thanh tịnh, hùng vĩ.
Chính điện
Chính điện (Điện Đại Hùng) là trung tâm của thiền viện, nơi thờ Đức Phật Thích Ca ngồi thiền dưới cây bồ đề. Công trình hai tầng lợp ngói vảy cá, với các họa tiết rồng phượng chạm khắc tinh xảo. Nội thất làm từ gỗ quý, kết hợp cửa sổ lớn đón ánh sáng tự nhiên, mang lại cảm giác ấm cúng, trang nghiêm. Phía sau là khu thờ Tổ sư Đạt Ma, kết nối du khách với cội nguồn Thiền phái Trúc Lâm.
Tháp chuông và tháp trống
Hai bên sân chính trước Điện Đại Hùng là tháp chuông và tháp trống, được thiết kế theo lối kiến trúc truyền thống Á Đông với hai tầng, tám mái cong đầu đao. Tháp chuông được lợp ngói vảy, xung quanh chạm khắc hoa văn rồng phượng sinh động. Tiếng chuông vang vọng hòa cùng tiếng chim muông trong rừng tạo nên một không gian thiền định thanh tịnh, giúp du khách cảm nhận sự giao thoa giữa con người và thiên nhiên.
Tượng Phật Thích Ca khổng lồ
Một trong những điểm nhấn nổi bật của thiền viện là bức tượng Phật Thích Ca cao 24 mét, nặng hơn 1.500 tấn, được chế tác hoàn toàn từ đá. Tượng nằm trên đỉnh đồi, uy nghi giữa không gian núi rừng, mang lại cảm giác linh thiêng và an lành. Các bức tranh khắc xung quanh tượng tái hiện hành trình cuộc đời Đức Phật, từ khi sinh ra đến lúc nhập Niết Bàn, giúp du khách hiểu thêm về giáo lý Phật giáo.
Tăng viện và Ni viện
Tăng viện: Khu vực dành cho nam tu sĩ và Phật tử nam, là nơi diễn ra các hoạt động tu hành và thiền định.
Ni viện: Không gian riêng biệt dành cho nữ tu sĩ và Phật tử nữ, được thiết kế đơn giản nhưng vẫn giữ được vẻ trang nghiêm.
Cả hai khu vực này đều được xây dựng hài hòa với cảnh quan thiên nhiên, với các khu vườn trồng cây quý và hoa lạ, tạo nên không gian thanh tịnh, lý tưởng cho việc tu tập.
Ảnh: Thiền viện được xây dựng với các công trình mang đậm dấu ấn kiến trúc Việt Nam
3. Ý nghĩa văn hóa và tâm linh của kiến trúc thiền viện
Kiến trúc của Thiền viện Trúc Lâm Bạch Mã không chỉ là một công trình vật chất mà còn mang đậm giá trị văn hóa và tâm linh. Thiền phái Trúc Lâm Yên Tử, do Phật hoàng Trần Nhân Tông sáng lập, nhấn mạnh tinh thần nhập thế, làm lợi ích cho chúng sinh mà không bị vướng bận bởi thế tục. Việc xây dựng thiền viện tại Bạch Mã là nỗ lực khơi dậy tinh thần này, mang lại nơi tu tập và chiêm bái cho Phật tử và du khách.
Các chi tiết kiến trúc như mái ngói cong, hoa văn rồng phượng, và chất liệu gỗ quý đều phản ánh bản sắc văn hóa Việt Nam, đồng thời thể hiện sự giao thoa giữa nghệ thuật và tôn giáo. Không gian thiền viện được thiết kế để giúp con người tĩnh tâm, hướng thiện, và tìm lại sự cân bằng trong cuộc sống.
4. Trải nghiệm tại Thiền viện Trúc Lâm Bạch Mã
Ngoài việc khám phá kiến trúc, du khách đến Thiền viện Trúc Lâm Bạch Mã còn có thể tham gia nhiều hoạt động ý nghĩa:
Tham gia khóa tu: Các khóa tu kéo dài khoảng 3 tháng, giúp người tham gia học về giáo lý Phật giáo, rèn luyện đạo đức, và thực hành thiền định. Lịch trình thường bắt đầu từ 3h sáng với thiền định, lao động, và học pháp.
Thưởng thức đặc sản: Khu vực xung quanh thiền viện nổi tiếng với các đặc sản như bánh ướt thịt nướng, và các món chay từ rau rừng.
Khám phá thiên nhiên: Thiền viện nằm trong Vườn Quốc gia Bạch Mã, nơi du khách có thể bắt gặp sóc, chim, và các loài động thực vật hoang dã. Các hoạt động như tắm suối, leo núi, hay tham quan Hải Vọng Đài cũng rất được ưa chuộng.
Ảnh: Du khách có thể tham gia nhiều hoạt động ý nghĩa tại thiền viện
Thiền viện Trúc Lâm Bạch Mã không chỉ là công trình kiến trúc Phật giáo uy nghi mà còn là chốn tìm về bình yên giữa thiên nhiên hùng vĩ. Đến với thiền viện, du khách không chỉ chiêm ngưỡng vẻ đẹp kiến trúc mà còn được trải nghiệm sự hòa quyện giữa con người và thiên nhiên, giữa hiện tại và cõi thiền tĩnh lặng. Để hành trình thêm trọn vẹn, bạn có thể lựa chọn các tour tham quan Thiền viện Trúc Lâm Bạch Mã kết hợp như khám phá hồ Truồi và không gian thanh tịnh của thiền viện, tour 1 ngày kết hợp cùng Vườn Quốc gia Bạch Mã và thác Đỗ Quyên, hay các tour dài ngày nối Huế – Đà Nẵng – Hội An để khám phá trọn vẹn miền Trung di sản. Với những ai tìm kiếm sự an yên trong tâm hồn, tour hành hương tâm linh ghé thăm nhiều thiền viện, trong đó Trúc Lâm Bạch Mã là điểm nhấn đặc biệt, chắc chắn sẽ mang lại những trải nghiệm khó quên. Một chuyến đi đến đây không chỉ là hành trình du lịch, mà còn là cơ hội tìm về sự tĩnh lặng, thanh lọc tâm hồn và lưu giữ cho mình những khoảnh khắc thiêng liêng giữa đất trời xứ Huế.
