Lệ Thủy - Quảng Bình rộn ràng trở về với nhịp trống hội đua thuyền truyền thống

Ra đời và lớn lên từ nhịp sống lao động cần mẫn của người dân quê, lễ hội đua, bơi thuyền truyền thống trên sông Kiến Giang - Di sản văn hóa phi vật thể cấp Quốc gia, không chỉ là một cuộc thi tài đơn thuần, mà là biểu tượng sinh động cho tinh thần đoàn kết, thượng võ và niềm tự hào văn hóa của người dân Lệ Thủy. Làng An Xá (xã Lộc Thủy), nơi chôn nhau cắt rốn của Đại tướng Võ Nguyên Giáp, từ bao đời nay vẫn giữ nguyên vẹn dáng hình của một làng quê xưa, nơi hồn dân tộc được truyền qua từng thế hệ.

Mỗi dịp Tết Độc lập đến, khi khắp nơi tưng bừng kỷ niệm ngày vui của đất nước, thì nơi đây lại vang vọng tiếng trống, tiếng mõ, tiếng người “thụa”, âm thanh rộn rã báo hiệu mùa lễ hội mới bắt đầu. Trai bơi, gái đua tập luyện hăng say, hun đúc khí thế cho những đường đua đầy kịch tính sắp tới. Bơi thuyền truyền thống trên sông Kiến Giang không chỉ là sự kiện văn hóa, mà còn là phần hồn trong ký ức, là niềm tin hướng về những điều tốt lành: mưa thuận gió hòa, mùa màng bội thu, dân làng bình yên, hạnh phúc.

Hội đua thuyền truyền thống trên sông Kiến Giang không chỉ là một cuộc vui đông đúc, mà còn là sự hòa quyện giữa phần lễ trang nghiêm và phần hội náo nhiệt, tạo nên một bức tranh sinh động mang đậm bản sắc văn hóa dân tộc.

Phần lễ, linh hồn của lễ hội, không đơn thuần là những nghi thức tín ngưỡng, mà ẩn chứa trong đó là chiều sâu của lịch sử, văn hóa và đời sống tâm linh của cả cộng đồng. Từ lễ lao cây (khai thác gỗ), lễ phát mọc (đóng đò), lễ hạ thủy, hèm (kiêng cữ), cho đến lễ cáo Thành hoàng và tưởng nhớ các bậc tiền hiền, tất cả đều phản ánh đức tin bền bỉ, tôn kính tổ tiên và khát vọng về sự bình an, phồn thịnh.

Phần hội là nơi bùng cháy của tinh thần thể thao, nơi những màn đua thuyền kịch tính làm sôi động cả khúc sông quê. Mỗi khi mùa đua về, cả làng kéo nhau đi cổ vũ, tiếp thêm sức mạnh cho những tay chèo. Họ không chỉ cổ vũ cho đội mình, mà còn hòa vào không khí đoàn kết khi hò reo, cổ vũ cho các làng khác, như một minh chứng cho tinh thần cộng đồng gắn bó và đầy nhân văn.

Từ những ngày đầu tháng Tám, khi gió thu bắt đầu thổi nhẹ trên những triền lúa ven sông, miền quê xứ Lệ lại rộn ràng bước vào mùa lễ hội. Khắp các ngả đường đã ngập trong sắc cờ bay phấp phới. Dưới dòng sông Kiến Giang xanh trong, tiếng trai bơi, gái đua dồn dập vẫy chầm, hòa cùng tiếng mõ giục giã, tạo nên một bản hòa ca sống động giữa thiên nhiên và con người, âm thanh ấy, sắc màu ấy chính là nhịp thở riêng của mảnh đất đầy yêu thương này.

Gần ba giờ tranh tài quyết liệt, từng đường đua là những khoảnh khắc bứt phá, nghẹt thở, mang đậm khí chất thượng võ và tinh thần đoàn kết. Lễ hội đua, bơi thuyền trên sông Kiến Giang không chỉ là một sân chơi lành mạnh, mang đậm dấu ấn dân gian, mà còn là dịp để quảng bá hình ảnh đất và người Lệ Thủy - quê hương Đại tướng Võ Nguyên Giáp, đến với bạn bè trong và ngoài nước.

Làng An Xá, với hơn 420 hộ dân và trên 1.500 nhân khẩu (2024), từ lâu đã là niềm tự hào của cả huyện Lệ Thủy. Truyền thống bơi, đua thuyền nơi đây không chỉ được gìn giữ, mà còn luôn dẫn đầu về thành tích. Hơn mười năm trở lại đây, khi xuống nước, đội hình trai bơi, gái đua của làng An Xá khiến bất kỳ làng quê nào trong huyện cũng phải kính nể. Điều đặc biệt là, để được tham gia đua, các tay bơi bắt buộc phải có hộ khẩu thường trú và quê quán tại Lệ Thủy, một quy định vừa khắt khe nhưng cũng đầy tự hào, để bảo vệ trọn vẹn tinh thần nguyên bản của lễ hội quê nhà.

Lễ hội đua, bơi thuyền trên sông Kiến Giang không chỉ là một sự kiện sôi động, không chỉ dừng lại ở những nhịp chèo dồn dập hay tiếng hò reo rộn rã. Ẩn sâu trong đó là một biểu tượng trường tồn của bản sắc văn hóa, là hồn thiêng đất mẹ, nơi đã sinh ra người con vĩ đại của dân tộc, Đại tướng Võ Nguyên Giáp.

Trách nhiệm gìn giữ lễ hội không chỉ thuộc về những người tổ chức hay người tham gia, mà còn là sự kết nối giữa thế hệ hôm nay và mai sau trong hành trình bảo tồn một di sản vô giá. Đó là cách mà người dân Lệ Thủy thắp lên ngọn lửa tự hào quê hương, là lời cam kết gìn giữ bản sắc không phai.

Nếu có dịp ghé Quảng Bình vào đúng mùa lễ hội, đặc biệt là dịp Quốc khánh 2/9 du khách đừng quên dừng chân bên dòng sông Nhật Lệ, lắng nghe tiếng gọi của lễ hội nơi lòng người nồng hậu. Hòa mình vào không khí lễ hội trên sông nước Lệ Thủy, bạn sẽ cảm nhận được một Quảng Bình vừa mộc mạc, vừa kiêu hãnh, nơi di sản không nằm trong bảo tàng, mà sống động trong từng nhịp sống thường nhật.