Chùa Thiên Mụ được xây dựng vào năm 1601 dưới thời chúa Nguyễn Hoàng – vị chúa đầu tiên của xứ Đàng Trong. Tương truyền rằng trong một lần xuôi dòng sông Hương để tìm nơi lập nghiệp, ông dừng chân tại đồi Hà Khê. Tại đây, ông nghe kể về một bà lão áo đỏ, quần xanh thường xuất hiện, nói rằng sẽ có người đến dựng chùa tụ khí thiêng trời đất, mang lại phúc lành cho dân. Từ đó, ngôi chùa mang tên "Thiên Mụ", nghĩa là "Bà Mụ Trời", ra đời. Năm 1862, để tránh phạm húy vua Tự Đức, tên chùa được đổi thành "Linh Mụ", nhưng đến năm 1869 lại trở về với cái tên gốc.

Tọa lạc trên đồi Hà Khê, thuộc phường Kim Long, chùa Thiên Mụ cách trung tâm thành phố Huế khoảng 5km về phía Tây. Nằm bên bờ tả ngạn sông Hương, ngôi chùa sở hữu vị trí “tựa núi nhìn sông” đầy thi vị. Nhìn từ xa, toàn bộ quần thể chùa như một con rùa lớn vươn mình bên dòng sông, mang hình tượng của sự trường tồn, chậm rãi nhưng bền bỉ.

Không chỉ là thắng cảnh nổi tiếng, chùa Thiên Mụ còn là trung tâm Phật giáo lâu đời và quan trọng của vùng đất cố đô. Trải qua hơn 400 năm, nơi đây lưu giữ nhiều lớp trầm tích văn hóa, tâm linh và lịch sử, từng là cảm hứng cho thơ ca, nhạc họa, và cả những câu chuyện được kể lại qua nhiều thế hệ. 

Trải qua hơn bốn thế kỷ, chùa Thiên Mụ không chỉ lưu giữ giá trị tâm linh sâu sắc mà còn sở hữu những công trình kiến trúc độc đáo, phản ánh tinh hoa văn hóa và nghệ thuật xây dựng của người xưa. Dưới đây là những công trình tiêu biểu không thể bỏ qua khi đến tham quan chùa Thiên Mụ.

Tháp Phước Duyên

Tháp Phước Duyên là biểu tượng nổi bật nhất của chùa Thiên Mụ, được xây dựng vào năm 1844 dưới thời vua Thiệu Trị để mừng lễ "bát thọ" của bà Thuận Thiên Cao Hoàng hậu. Tháp cao 21m, gồm 7 tầng, mỗi tầng thờ một đức Phật khác nhau. Bên trong tháp có cầu thang xoắn ốc dẫn lên tầng cao nhất, nơi từng thờ tượng Phật bằng vàng. Đây là điểm check-in không thể bỏ qua với du khách nhờ vẻ đẹp hùng vĩ và vị trí ngả bóng bên dòng sông Hương.

Cổng Tam Quan

Cổng Tam Quan là lối vào chính của chùa, được xây dựng với kiến trúc 2 tầng, 8 mái, chạm trổ hoa văn tinh xảo. Cổng có 3 lối đi, tượng trưng cho 3 giới: Nhân, Quỷ, Thần. Hai bên cổng là các tượng Hộ Pháp bằng đất sét và trấu, được gọi là "Thập nhị tướng quân Dược Xoa", mỗi tượng mang một nét mặt và dáng điệu độc đáo, bảo vệ sự bình yên cho chùa.

Điện Đại Hùng

Điện Đại Hùng là chính điện của chùa, nơi thờ Phật Di Lặc – vị Phật mang niềm vui và sự bao dung. Tượng Phật Di Lặc được khắc họa với đôi tai lớn, bụng to và nụ cười hiền hậu. Trong điện còn lưu giữ bức hoành phi sơn son thếp vàng do chúa Nguyễn Phúc Chu đề tặng năm 1714 và một khánh đồng lớn đúc năm 1677, chạm hình nhật nguyệt.

Đại Hồng Chung

Đúc vào năm 1710 dưới thời chúa Nguyễn Phúc Chu, Đại Hồng Chung nặng hơn 2 tấn và được khắc bài minh ca ngợi triết lý Phật giáo. Tiếng chuông vang vọng, trầm bổng là biểu tượng cho sự thanh tịnh và linh thiêng của chùa.

Chiếc Xe Austin Của Hòa Thượng Thích Quảng Đức

Trong khuôn viên chùa, du khách có thể chiêm ngưỡng chiếc xe Austin Westminster, di vật lịch sử liên quan đến hòa thượng Thích Quảng Đức. Năm 1963, hòa thượng đã lái chiếc xe này đến ngã tư Phan Đình Phùng – Lê Văn Duyệt (Sài Gòn) và tự thiêu để phản đối chính sách đàn áp Phật giáo của chính quyền Ngô Đình Diệm. Chiếc xe được lưu giữ cẩn thận, là minh chứng cho tinh thần đấu tranh vì đạo pháp.

Khu Mộ Tháp Hòa Thượng Thích Đôn Hậu

Nằm ở cuối khuôn viên chùa, khu mộ tháp được xây dựng để tưởng nhớ hòa thượng Thích Đôn Hậu, vị trụ trì nổi tiếng với những đóng góp lớn cho Phật giáo và hoạt động từ thiện. Tháp mộ cao 7 tầng, nhỏ hơn tháp Phước Duyên, được bao quanh bởi rừng thông xanh mát, mang lại cảm giác thanh tịnh.

Để có một chuyến đi trọn vẹn và ý nghĩa đến chùa Thiên Mụ, du khách nên chuẩn bị kỹ lưỡng về thời gian, phương tiện di chuyển cũng như những lưu ý quan trọng trong quá trình tham quan.

Thời điểm lý tưởng

• Thời gian trong năm: Tháng 1 đến tháng 3 là thời điểm lý tưởng nhất để tham quan chùa Thiên Mụ, khi thời tiết Huế mát mẻ, dễ chịu. Mùa hè (tháng 5-8) có thể nóng bức, còn mùa mưa (tháng 9-12) mang đến không gian trầm mặc nhưng cần chuẩn bị ô hoặc áo mưa.
• Thời gian trong ngày:
  • Sáng sớm (6h-8h): Không khí yên tĩnh, ít đông, thích hợp để chụp ảnh và vãn cảnh.
  • Hoàng hôn (17h-18h): Cảnh hoàng hôn trên sông Hương tuyệt đẹp, mang lại trải nghiệm thơ mộng.

Cách di chuyển đến chùa

Chùa Thiên Mụ cách trung tâm Huế khoảng 5km, dễ dàng di chuyển bằng nhiều phương tiện:

• Xe máy: Thuê xe máy (giá 80.000-150.000 VND/ngày) để tự do khám phá. Từ trung tâm Huế, đi theo đường Lê Lợi hoặc Hùng Vương, rẽ vào đường Nguyễn Phúc Nguyên, sau đó đi thẳng khoảng 2km là đến chùa.
• Xe đạp: Phù hợp cho những ai muốn thong dong ngắm cảnh sông Hương. Đường đến chùa bằng phẳng, nhưng nên đi sáng sớm để tránh nắng nóng.
• Thuyền rồng: Trải nghiệm độc đáo khi xuôi dòng sông Hương từ bến Tòa Khâm đến bến Thiên Mụ (khoảng 30 phút). Giá vé thuyền dao động từ 100.000-200.000 VND/người tùy tour.
• Taxi hoặc xe ôm: Tiện lợi cho nhóm đông hoặc những ai muốn thoải mái. Giá taxi khoảng 100.000-150.000 VND/lượt từ trung tâm.

Lưu ý khi tham quan

• Trang phục: Mặc trang phục kín đáo, lịch sự. Tránh mặc váy ngắn hoặc đồ hở hang để thể hiện sự tôn kính.
• Lời nói và hành vi: Giữ trật tự, không nói to, cười đùa lớn hoặc sử dụng từ ngữ không phù hợp trong không gian thanh tịnh của chùa.
• Lễ vật: Nếu muốn cúng lễ, chỉ nên dâng lễ chay (hương, hoa, quả tươi, bánh kẹo, nước). Mua lễ vật tại chợ Đông Ba hoặc các cửa hàng uy tín để tránh bị ép giá.
• Thời gian tham quan: Khuôn viên chùa không quá rộng, mất khoảng 45 phút đến 1 giờ để khám phá toàn bộ. Chùa mở cửa từ sáng đến 18h, có thể muộn hơn vào ngày rằm hoặc mùng 1.

Để chuyến đi thêm phong phú, bạn có thể kết hợp tham quan các địa điểm nổi tiếng gần chùa:

• Đại Nội Huế (cách 4km): Trung tâm văn hóa và lịch sử của triều Nguyễn, nơi lưu giữ nhiều công trình kiến trúc độc đáo.
• Cầu Trường Tiền (cách 6km): Biểu tượng của Huế, tuyệt đẹp vào ban đêm với ánh đèn lung linh.
• Chợ Đông Ba (cách 5km): Nơi mua sắm đặc sản Huế như mè xửng, tôm chua, hoặc đồ lưu niệm.
• Lăng Minh Mạng (cách 10km): Công trình kiến trúc cổ kính với không gian yên bình.
• Chùa Huyền Không Sơn Thượng (cách 8km): Ngôi chùa thanh tịnh giữa núi rừng, lý tưởng cho những ai yêu thích thiền định.

Chùa Thiên Mụ không chỉ là điểm đến nổi tiếng của du lịch Huế, mà còn là nơi để bạn tìm lại sự tĩnh lặng trong tâm hồn, cảm nhận chiều sâu lịch sử và văn hóa cố đô. Hy vọng những thông tin trong cẩm nang này sẽ giúp bạn có một hành trình tham quan thật trọn vẹn, nhẹ nhàng và đáng nhớ. Đừng quên chuẩn bị chu đáo, chọn trang phục phù hợp và sắp xếp thời gian hợp lý để khám phá hết vẻ đẹp cổ kính của “Đệ nhất cổ tự” bên dòng sông Hương. 

Nếu bạn muốn tiết kiệm thời gian và trải nghiệm hành trình một cách chuyên nghiệp, hãy tham khảo tour chùa Thiên Mụ của Sovaba Travel - lựa chọn lý tưởng để khám phá Huế với lịch trình hợp lý, hướng dẫn tận tâm và nhiều trải nghiệm đáng giá.