Cẩm nang du lịch núi Non Nước Ninh Bình: Lịch sử, vị trí và kinh nghiệm tham quan

Núi Non Nước có vị trí vô cùng đắc địa và là một trong những biểu tượng của thành phố Ninh Bình.

• Địa chỉ: Phường Thanh Bình, thành phố Ninh Bình, Việt Nam.
• Tọa độ vàng: Núi Non Nước nằm ở phía Đông Bắc thành phố, án ngữ ngay tại ngã ba sông Đáy và sông Vân, giữa cầu Non Nước và cầu Ninh Bình.
• Độ cao: Trên 100m. Du khách phải vượt qua 72 bậc đá để lên đến đỉnh.
• Xếp hạng: Được xếp hạng Di tích cấp quốc gia đặc biệt (từ năm 1962).

Non Nước không chỉ là một ngọn núi có cảnh quan đẹp mà còn được mệnh danh là "Bảo tàng thơ" hay "Tuyển thơ có 1 - 0 - 2 trong thiên hạ" khi lưu giữ hơn 100 bài thơ, văn, phú được khắc trên vách đá.

Nhờ vị thế trọng yếu và cảnh sắc tuyệt vời, Núi Non Nước đã mang nhiều tên gọi ý nghĩa qua các triều đại:

• Ngự Trấn Phòng Sơn (Thế kỷ X, thời Đinh): Triều đình nhà Đinh dùng núi làm bức bình phong trấn giữ kinh đô Hoa Lư.
• Băng Sơn (Thời Tiền Lê, năm 980 - 1005).
• Dục Thúy Sơn (Thế kỷ XIII, thời Trần): Danh nhân Trương Hán Siêu thấy núi có hình dáng giống như một con chim trả màu xanh biếc đang nghiêng mình tắm ở cửa biển nên đặt tên là "Dục Thúy Sơn" (nghĩa là chim trả tắm mình ở cửa biển).
• Thanh Hoa ngoại trấn sơn (Thời Nguyễn, trước 1821).
• Hộ Thành sơn (Thời Minh Mạng, 1821).

Tuy nhiên, hai tên gọi Núi Non Nước và Dục Thúy Sơn là phổ biến và gắn bó nhất với người dân địa phương.

Núi Non Nước là nơi ghi dấu nhiều sự kiện lịch sử trọng đại và là nguồn cảm hứng bất tận cho thi ca:

Dấu ấn lịch sử quan trọng

Với địa thế án ngữ tại ngã ba sông, Núi Non Nước đóng vai trò chiến lược:

• Trạm tiền tiêu của Kinh thành Hoa Lư (Thời Đại Cồ Việt).
• Chứng nhân chuyển giao quyền lực: Dưới chân núi, tại bến Vân Sàng (sông Vân), Hoàng hậu Dương Vân Nga đã trao Long Bào cho tướng quân Lê Hoàn trước khi ông đánh tan quân Tống xâm lược lần thứ nhất.
• Biểu tượng đấu tranh yêu nước: Năm 1929, chiến sĩ cách mạng Lương Văn Tụy đã anh dũng cắm cờ búa liềm trên đỉnh núi. Tượng đài tưởng niệm người anh hùng trẻ tuổi này hiện vẫn được đặt trên đỉnh núi.

Kho tàng thi ca “khắc đá”

Điều làm nên sự khác biệt của Non Nước chính là những bài thơ được khắc trực tiếp trên vách đá, trải qua gần 7 thế kỷ vẫn còn nguyên vẹn.

• Có hơn 40 bài thơ khắc đá và hàng trăm bài vịnh cảnh của nhiều danh nhân nổi tiếng như: Trương Hán Siêu, Nguyễn Trãi, Lê Thánh Tông, Cao Bá Quát, Nguyễn Khuyến, v.v.
• Núi Non Nước thực sự là một cuốn "sử thi đá" về văn chương, thể hiện chí khí và tình yêu non nước của người xưa.

Tóm lại, Núi Non Nước không chỉ là danh thắng mà còn là một biểu tượng lịch sử hào hùng và bảo tàng thi ca độc đáo của dân tộc.

Khi ghé thăm Núi Non Nước, du khách nên dành thời gian khám phá các địa điểm sau:

• Đỉnh núi Non Nước: Nơi đặt Tượng đài Anh hùng Lương Văn Tụy. Đứng trên đỉnh, bạn có thể phóng tầm mắt chiêm ngưỡng toàn cảnh thành phố Ninh Bình, ngã ba sông Đáy - sông Vân và các dãy núi trùng điệp.
• Chùa Non Nước: Tọa lạc trên sườn núi, là một ngôi chùa cổ kính mang đậm dấu ấn Phật giáo truyền thống, mang lại cảm giác thanh tịnh.
• Đền thờ Trương Hán Siêu: Nằm ngay dưới chân núi, nơi tưởng nhớ danh nhân văn hóa, nhà thơ, nhà chính trị lỗi lạc của thế kỷ XIV.
• Lầu đón gió (Nghênh Phong Các): Tương truyền do Trương Hán Siêu xây dựng trên đỉnh núi, là nơi ông cùng các tao nhân mặc khách tọa đàm, ngâm thơ.
• Thuy Son Park & Đền đài tưởng niệm liệt sĩ: Khuôn viên xanh mát dưới chân núi, là nơi tri ân các anh hùng liệt sĩ.

Tóm lại, những điểm đến này tạo nên một quần thể di tích lịch sử - văn hóa - tâm linh đặc sắc, mang đến cho du khách trải nghiệm trọn vẹn tại Núi Non Nước.

Để có một chuyến đi trọn vẹn, bạn hãy lưu ý một số kinh nghiệm sau:

Thời điểm lý tưởng

Bạn có thể ghé thăm Núi Non Nước vào bất kỳ thời gian nào trong năm. Tuy nhiên:

• Mùa Thu (Tháng 8 - 10) hoặc mùa Xuân (Dịp Tết): Thời tiết lúc này se lạnh, mát mẻ, trong lành, rất thích hợp cho việc leo núi và ngắm cảnh mà không bị nắng gắt.
• Thời gian trong ngày: Nên đi vào buổi sáng sớm khi nắng còn nhẹ, không khí thanh tịnh và mát mẻ.

Hướng dẫn di chuyển

Núi Non Nước nằm ngay trong trung tâm thành phố Ninh Bình nên rất dễ tiếp cận.

• Từ Hà Nội: Khoảng cách 100km. Bạn có thể di chuyển bằng Xe khách (từ bến Giáp Bát, Mỹ Đình) hoặc Tàu hỏa đến ga Ninh Bình, sau đó đi taxi/xe ôm khoảng 1 - 2km đến núi.
• Di chuyển cá nhân: Đi theo Quốc lộ 1A hoặc đường cao tốc Pháp Vân - Cầu Giẽ - Ninh Bình.

Lưu ý khi tham quan

• Giá vé: Hiện tại, phí vào cổng rất thấp (thường là mức giá tượng trưng để duy trì, bảo tồn di tích).
• Trang phục: Nên mặc quần áo gọn gàng, thấm hút mồ hôi và đi giày thể thao vì bạn cần leo nhiều bậc thang đá (khoảng 72 bậc lên núi và tổng cộng khoảng 209 bậc thang để tới các điểm cao hơn).
• Văn hóa: Khi vào đền, chùa, cần ăn mặc lịch sự, kín đáo và có thái độ tôn kính.
• Chuẩn bị: Nên mang theo nước uống và một chút đồ ăn nhẹ để bổ sung năng lượng khi leo núi.

Tóm lại, việc nắm vững những kinh nghiệm về thời điểm, phương tiện di chuyển và lưu ý trang phục sẽ giúp chuyến tham quan Núi Non Nước của bạn diễn ra thuận lợi và trọn vẹn nhất.

Núi Non Nước là điểm đến không thể bỏ qua tại Ninh Bình, nơi hội tụ vẻ đẹp non nước hữu tình với vị trí đắc địa tại ngã ba sông Đáy – sông Vân. Núi không chỉ là chứng nhân của nhiều sự kiện lịch sử trọng đại, từ thời Đinh Lê đến kháng chiến, mà còn là một "bảo tàng thơ" độc đáo với hơn 100 bài thơ được khắc trên vách đá. Để có chuyến đi trọn vẹn, du khách nên ghé thăm vào mùa thu hoặc mùa xuân, mặc trang phục gọn gàng để dễ dàng chinh phục các bậc đá và khám phá quần thể di tích lịch sử – tâm linh dưới chân núi. Bạn có thể tham gia một tour Núi Non Nước để có trải nghiệm khám phá các điểm đến lân cận một cách tiện lợi và trọn vẹn nhất.