Quảng Bình có bao nhiêu lễ hội truyền thống? Danh sách các lễ hội nổi bật

- Thời gian và địa điểm: Diễn ra vào ngày 2/9 hàng năm tại sông Kiến Giang, huyện Lệ Thủy, trùng với Ngày Quốc khánh Việt Nam.  

Mỗi năm, khi mùa thu chạm ngõ, dòng sông Kiến Giang lại rộn ràng tiếng trống, tiếng reo hò náo nức của người dân Lệ Thủy chào đón Lễ hội đua thuyền truyền thống vào ngày 2/9 – một sự kiện không chỉ đánh dấu Ngày Quốc khánh mà còn là niềm tự hào bao đời của vùng đất này. Không đơn thuần là một cuộc đua thể lực, lễ hội đua thuyền còn mang trong mình ý nghĩa sâu sắc về tinh thần thượng võ, lòng đoàn kết và ước nguyện cho mưa thuận gió hòa, mùa màng tươi tốt. Được công nhận là di sản văn hóa phi vật thể quốc gia, lễ hội là sợi dây kết nối quá khứ với hiện tại, nơi những giá trị văn hóa được lưu truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác.  

Trước khi cuộc đua chính thức bắt đầu, trưởng thôn còn đưa thuyền đi cúng bái, dâng lễ vật lên thần linh để cầu mong lễ hội diễn ra suôn sẻ và đội đua của thôn mình sẽ giành được chiến thắng. Những chiếc thuyền gỗ truyền thống được chạm khắc tinh xảo, sơn vẽ rực rỡ, lao vun vút trên mặt nước trong tiếng trống thúc giục và tiếng cổ vũ vang trời của khán giả hai bên bờ. Trên bờ, không khí tưng bừng không kém với những điệu hò khoan Lệ Thủy vang vọng, những điệu múa nhịp nhàng hòa cùng sắc cờ phướn phấp phới, tạo nên một bức tranh lễ hội vừa hào hùng vừa thơ mộng.  

Để gìn giữ nét đẹp này, chính quyền địa phương cùng người dân không chỉ bảo tồn những chiếc thuyền đua mà còn duy trì nghi lễ truyền thống, đảm bảo lễ hội luôn giữ được bản sắc vốn có. Và cứ thế, mỗi năm một lần, Kiến Giang lại chứng kiến những cuộc tranh tài nảy lửa, không chỉ trên dòng nước mà còn trong lòng người, nơi niềm tự hào quê hương luôn rực cháy.

- Thời gian và địa điểm: Diễn ra vào ngày 15 tháng Giêng âm lịch tại các khu vực ven biển như Cảnh Dương, Lý Hòa, Hải Ninh, Bảo Ninh, với thời gian cụ thể khác nhau.  

Được công nhận là di sản văn hóa phi vật thể quốc gia, lễ hội cầu ngư không chỉ là một phong tục mà còn là bản sắc, là niềm tin đã ăn sâu vào đời sống người dân ven biển suốt bao thế hệ. Mỗi nơi, mỗi vùng có một nét riêng, nhưng tất cả đều cùng chung một lòng hướng về biển cả, về thần Nam Hải, vị thần che chở cho những chuyến ra khơi bình an, tôm cá đầy khoang.

Giữa không gian bao la của biển cả, lễ hội hiện lên rực rỡ với những chiếc thuyền trang hoàng lộng lẫy, cờ phướn bay phấp phới trong gió, hòa cùng nhịp trống, tiếng hò kéo lưới, và những làn điệu dân ca mộc mạc vang vọng. Trên bờ, các nghi lễ cúng thần biển được cử hành trang trọng, đan xen với những màn múa bông, hát bả trạo, tạo nên một bức tranh sống động vừa linh thiêng vừa đậm chất nghệ thuật. Không chỉ là một sự kiện tín ngưỡng, lễ hội cầu ngư còn là dịp để cộng đồng gắn kết, chia sẻ kinh nghiệm đi biển, giáo dục con cháu về tình yêu quê hương và lòng biết ơn thiên nhiên. Dẫu thời gian trôi, lễ hội vẫn được gìn giữ như một niềm tự hào, tiếp nối tinh thần kiên cường của người dân biển Quảng Bình suốt bao đời nay.

- Thời gian và địa điểm: Diễn ra vào ngày 16 tháng Giêng âm lịch tại bản Cà Roòng, xã Thượng Trạch, huyện Bố Trạch, thuộc người Ma Coong.  

Vào đêm 16 tháng Giêng âm lịch, khi bóng tối phủ xuống núi rừng Trường Sơn, bản Cà Roòng, xã Thượng Trạch, huyện Bố Trạch rực sáng trong ánh lửa bập bùng, hòa cùng tiếng trống rền vang giữa đại ngàn. Đó là dấu hiệu cho một đêm hội tưng bừng của người Ma Coong, nơi cả bản làng cùng nhau hòa vào không gian linh thiêng của Lễ hội Đập Trống.

Được công nhận là di sản văn hóa phi vật thể quốc gia, lễ hội không chỉ là một phong tục cổ truyền mà còn mang đậm giá trị tâm linh, thể hiện tinh thần đoàn kết của đồng bào dân tộc thiểu số nơi đây. Khi trống nổi lên, nhịp điệu dồn dập hòa cùng tiếng cồng chiêng, tiếng hò reo phấn khích, tạo nên một bản hòa ca đầy sức sống. Mâm cỗ cúng Giàng được bày biện đơn sơ nhưng đậm chất núi rừng, với rượu cần, gà nướng, cá suối, xôi nếp, bắp chuối rừng, ngọn mây, khúc thân cây đoác, những sản vật mà đất trời ban tặng. Trống được đánh không ngừng, vang vọng cả núi rừng, cho đến khi mặt trống rách toạc, cũng là lúc những đôi trai gái tìm đến nhau, trao ánh mắt, nắm tay nhảy múa quanh lửa trại.

Trong không gian huyền bí ấy, mỗi nhịp trống là lời cầu chúc cho một năm mới thuận hòa, mùa màng tươi tốt, bản làng bình yên. Lễ hội không chỉ mang đến niềm vui mà còn là sợi dây gắn kết cộng đồng, nơi những câu chuyện của cha ông được truyền lại, những khúc hát truyền thống tiếp tục vang xa qua thế hệ. Với sự gìn giữ của người dân và sự quan tâm của chính quyền, Lễ hội Đập Trống vẫn mãi là niềm tự hào của người Ma Coong, một mảnh ghép văn hóa độc đáo trong bức tranh đa sắc của Quảng Bình.

- Thời gian và địa điểm: Diễn ra từ ngày 11 đến 14 tháng 7 âm lịch tại xã Trường Sơn, huyện Quảng Ninh, thuộc người Bru-Vân Kiều

Trẩy lúa hay trỉa lúa, không chỉ là một phong tục nông nghiệp, đây còn là nét văn hóa lâu đời, nơi con người và thiên nhiên hòa làm một, cầu mong mưa thuận gió hòa, mùa màng bội thu, bản làng yên vui. Lễ hội diễn ra trên một gò cao dưới chân núi Chồng, giữa những cây cổ thụ rợp bóng, nơi khám thờ dựng bằng tre nứa tựa lưng vào núi, hướng về núi Khe Cát – mà dân gian gọi là núi Vợ. Trong không gian ấy, từng hạt lúa được gieo xuống đất không chỉ mang theo sự sống mà còn chứa đựng lòng thành kính. Tiếng cồng chiêng vang vọng giữa núi rừng, hòa cùng điệu múa nhịp nhàng và lời hát dân ca mộc mạc, tạo nên một bức tranh văn hóa sống động.

Không chỉ mang ý nghĩa tâm linh, lễ hội còn là sợi dây gắn kết thế hệ, khi những người già tận tâm truyền lại kinh nghiệm canh tác, còn lớp trẻ háo hức tiếp thu, gìn giữ nét đẹp truyền thống của dân tộc. Nhờ sự chung tay của cộng đồng và các chương trình bảo tồn văn hóa, lễ hội Trỉa Lúa vẫn mãi mang sức sống bền bỉ, như những cánh lúa vươn lên xanh tốt giữa đại ngàn Trường Sơn.

- Thời gian và địa điểm: Diễn ra từ ngày 14 đến 16 tháng 4 âm lịch tại xã Bảo Ninh, thành phố Đồng Hới. 

Mỗi năm, khi tháng Tư âm lịch về, người dân xã Bảo Ninh, thành phố Đồng Hới lại náo nức chuẩn bị cho Lễ hội Cầu Mùa, một nghi thức tâm linh thiêng liêng. Giữa không gian biển trời khoáng đạt, trong làn gió mát rượi từ biển Đông, lễ hội không chỉ là một phong tục truyền thống mà còn là biểu tượng cho khát vọng no ấm, mong cầu mưa thuận gió hòa, mùa màng tươi tốt, cuộc sống đủ đầy.  

Tâm điểm của lễ hội là các nghi thức cúng tế trang nghiêm, nơi người dân thành kính dâng lên đất trời những lễ vật giản dị mà chứa chan lòng biết ơn. Cùng với đó, các hoạt động cộng đồng cũng diễn ra sôi nổi: từ những điệu múa uyển chuyển, câu hát dân gian mộc mạc đến những trò chơi truyền thống mang đậm nét văn hóa địa phương. Người tham gia khoác lên mình những bộ trang phục rực rỡ, hòa vào không khí vui tươi, biến lễ hội thành một bức tranh sống động của đời sống ven biển.  

Dù chưa được công nhận ở cấp quốc gia, nhưng nhờ sự chung tay gìn giữ của cộng đồng cùng sự phát triển của du lịch, lễ hội vẫn được bảo tồn nguyên vẹn, như một mạch ngầm văn hóa bền bỉ chảy qua từng thế hệ, giữ gìn hồn cốt của vùng biển Bảo Ninh.

- Thời gian và địa điểm: Diễn ra từ mùng 1 đến mùng 3 Tết tại thôn Thượng, xã Võ Ninh, huyện Quảng Ninh.  

Khi sắc mai vàng nở rộ khắp nẻo đường, tiếng trống hội rộn ràng báo hiệu mùa xuân đã về, cũng là lúc lễ hội Bài Chòi tại thôn Thượng, xã Võ Ninh, huyện Quảng Ninh tưng bừng khai hội. Diễn ra từ mùng 1 đến mùng 3 Tết, lễ hội không chỉ là một trò chơi dân gian, mà còn là nơi gặp gỡ, giao lưu, gắn kết cộng đồng qua từng câu hát đối đáp duyên dáng, mộc mạc.  

Bài Chòi – di sản văn hóa phi vật thể được UNESCO công nhận, mang trong mình hơi thở của đời sống dân dã, nơi tiếng rao bài, câu hò tươi vui hòa cùng tiếng cười giòn giã của người tham gia. Những nghệ nhân, trong trang phục truyền thống, cất lên giọng hát vừa mộc mạc vừa cuốn hút, đưa khán giả đi qua những câu chuyện dân gian đầy ý vị. Không chỉ là một thú vui ngày Tết, lễ hội còn góp phần gìn giữ và lan tỏa giá trị nghệ thuật độc đáo của Bài Chòi, giúp thế hệ trẻ thêm hiểu và yêu văn hóa quê hương.  

Được tổ chức đều đặn hàng năm, cùng sự hỗ trợ từ các sự kiện văn hóa lớn như Tuần Văn hóa - Du lịch Đồng Hới, Bài Chòi vẫn giữ nguyên sức sống mạnh mẽ, trở thành niềm tự hào của người dân Quảng Bình mỗi độ xuân về.

Bên cạnh sáu lễ hội truyền thống, Quảng Bình còn có các lễ rước thần tại đình làng, lễ hội múa bông chèo cạn tuy không được xem là lễ hội riêng lẻ nhưng vẫn đóng vai trò quan trọng trong đời sống văn hóa tâm linh của người dân. Sự phong phú và đa dạng của lễ hội chính là tấm gương phản chiếu bức tranh văn hóa đặc sắc của vùng đất này.  

Mỗi lễ hội không chỉ gìn giữ bản sắc riêng mà còn mang theo những giá trị truyền thống được truyền qua bao thế hệ. Đây không chỉ là dịp để cộng đồng sum vầy, tạ ơn thần linh, mà còn là công cụ giáo dục thế hệ trẻ, giúp họ hiểu và trân trọng di sản văn hóa dân tộc. Nhờ vào sự công nhận của quốc gia và sự chung tay gìn giữ từ cộng đồng, các lễ hội không chỉ tồn tại mà còn tiếp tục phát triển, trở thành điểm nhấn văn hóa đặc sắc, thu hút du khách gần xa. Mỗi lần tham gia lễ hội Quảng Bình là một lần du khách được trải nghiệm không gian văn hóa sống động, hòa mình vào những phong tục tập quán đậm đà bản sắc Quảng Bình, để rồi mang về những kỷ niệm khó quên.