Ram Ba Đồn – Món ngon “gói trọn” hồn quê Quảng Bình

Ram Ba Đồn, nghe cái tên thôi đã thấy thân thương, gần gũi. Không giống nem rán miền Bắc hay chả giò miền Nam, ram Ba Đồn nhỏ xinh, vừa một miếng ăn, gói trọn hương vị quê nhà trong lớp vỏ bánh tráng giòn tan. Món ăn này là niềm tự hào của người dân thị xã Ba Đồn, nơi những sáng sớm mờ sương, tiếng xèo xèo của chảo dầu chiên ram hòa cùng mùi thơm nước mắm thoảng bay, đánh thức cả xóm làng.

Ram Ba Đồn không chỉ là món ăn, mà còn là ký ức, là những ngày mẹ ngồi bên hiên nhà cuốn từng chiếc ram nhỏ, là tiếng cười giòn tan của lũ trẻ chờ mẹ chiên xong để “thử” một cái. Nó là hiện thân của sự khéo léo, của tình yêu thương mà người Quảng Bình gửi gắm vào từng miếng ăn.

Không phải ngẫu nhiên mà Ram Ba Đồn lại trở thành “chuẩn vị” giữa hàng loạt món ram khắp dải đất miền Trung. Bí quyết nằm ở từng công đoạn tưởng chừng đơn giản, nhưng thực ra đòi hỏi độ chính xác và sự tinh tế gần như tuyệt đối.

Nguyên liệu

• Ram Ba Đồn chẳng cần nguyên liệu đắt đỏ, chỉ là những thứ quen thuộc trong vườn nhà, chợ quê:
• Thịt heo nạc: Thường chọn thịt vai, băm nhuyễn để giữ cái ngọt mềm tự nhiên.
• Mộc nhĩ: Ngâm nước cho nở, thái nhỏ, thêm chút giòn sần sật.
• Hành tím, tiêu, nước mắm: Những gia vị giản đơn, nhưng thiếu đi thì ram chẳng còn là ram.
• Bánh ram: Loại bánh tráng mỏng, làm từ bột gạo, được người dân Quảng Bình làm thủ công, giúp ram giòn lâu, thơm đặc trưng.

Mỗi nguyên liệu như một mảnh ghép, bình dị nhưng khi kết hợp lại, tạo nên một bản hòa ca hương vị đậm đà.

Cách làm

• Chuẩn bị nhân ram:

Thịt heo được băm nhuyễn, trộn cùng mộc nhĩ thái nhỏ, hành tím thơm lừng. Một thìa nước mắm Bảo Ninh đậm đà được thêm vào, cùng chút tiêu, muối, và đôi khi là một nhúm ớt bột cho dậy vị. 

• Cuốn ram

Bánh tráng được trải ra, cho một lượng nhân vừa đủ vào giữa rồi cuốn chặt tay thành từng cuốn nhỏ, dài khoảng ba đốt ngón tay. Kích thước này giúp ram dễ chiên vàng đều, đồng thời thể hiện sự tỉ mỉ và tinh tế trong cách làm món ăn của người Quảng Bình.

• Chiên ram:

Khi dầu sôi, ram được thả vào và chiên trên lửa vừa. Trong vài phút, ram chuyển sang màu vàng ươm, giòn rụm. Sau khi vớt ra, ram được để lên giấy thấm dầu để giữ độ giòn và tránh ngấy.

• Thành phẩm:

Ram Ba Đồn đạt chuẩn khi có lớp vỏ giòn tan, nhân mềm và thơm, vị mặn vừa phải, cay nhẹ của tiêu và mùi hành quyện lại tự nhiên.

Cách làm ram chẳng khó, nhưng cái hồn của món ăn nằm ở sự tỉ mỉ, ở đôi tay khéo léo của người phụ nữ Quảng Bình, và ở tình yêu quê hương thấm đẫm trong từng công đoạn.

Cắn một miếng ram Ba Đồn, bạn sẽ cảm nhận ngay vị giòn rụm của lớp vỏ và vị đậm đà, thơm bùi từ phần nhân. Nước mắm mặn mà, tiêu cay nhẹ và hành tím dậy mùi khiến món ăn thêm hấp dẫn, gần gũi mà khó quên. Ram nhỏ, vừa miệng, ăn hoài không ngán, đúng chất món quê giản dị nhưng có sức cuốn riêng. Ở Quảng Bình, ram Ba Đồn thường đi cùng cháo canh, tạo thành cặp đôi quen thuộc trong bữa sáng mộc mạc, no lòng và đậm tình quê.

Cháo canh Quảng Bình, món bánh canh với sợi gạo dai mềm, nước dùng ngọt thanh từ xương heo, tôm hay cá lóc là niềm tự hào của người dân nơi đây. Tô cháo canh nóng hổi, điểm chút hành lá xanh mướt, rau cải tươi, và một nhúm tiêu thơm, đã ngon, nhưng chỉ khi có ram Ba Đồn, nó mới thực sự trọn vẹn.

Miếng ram giòn rụm, cắn vào nghe “rộp rộp” vui tai, ăn cùng sợi bánh canh mềm và nước dùng ngọt thanh tạo nên cảm giác vừa quen vừa lạ. Vị đậm đà, hơi cay của ram làm dậy hương vị nhẹ nhàng của cháo canh, khiến món ăn trở nên tròn vị hơn. Ở Quảng Bình, cháo canh và ram Ba Đồn không chỉ là bữa sáng quen thuộc mà còn là hương vị gắn liền với gia đình và ký ức quê nhà – mộc mạc, gần gũi nhưng khó quên.

Ram Ba Đồn, khi kết hợp cùng cháo canh nóng hổi, tạo nên một trải nghiệm ẩm thực không dễ quên. Chỉ cần đặt vài chiếc ram lên tô cháo, để lớp vỏ giòn thấm nhẹ chút nước dùng đậm vị, cắn một miếng là cảm nhận được cả khí vị miền Trung lan tỏa trong miệng. Sự kết hợp càng trở nên trọn vẹn khi có thêm chén nước mắm ớt xanh cay nồng hoặc chút ớt bột đỏ rực, những gia vị không chỉ làm dậy hương, mà còn đánh thức mọi giác quan. Gắp miếng ram, chấm mắm, húp thìa cháo, từng tầng vị giác đan xen tạo nên một tổ hợp hài hòa, vừa dân dã, vừa cuốn hút. Đừng quên thêm ít rau cải, xà lách hay hành lá xanh mướt, không chỉ để cân bằng vị giác, mà còn như điểm xuyết chút mộc mạc, trong trẻo của làng quê vào mỗi lần thưởng thức.

Nếu một ngày bạn ghé Quảng Bình, hãy tìm đến những quán cháo canh bình dị như: 

• Quán Sương Hồng (38 Nguyễn Trãi, TP. Đồng Hới)
• Quán Bà Hồng (49 Nguyễn Hữu Cảnh, TP. Đồng Hới)
• Quán cháo canh Bình Phương (673 Lý Thánh Tông, TP. Đồng Hới)
• Quán cháo canh 24 (24 Đồng Hải, TP. Đồng Hới)

Từ những con hẻm nhỏ ở Ba Đồn, ram Ba Đồn đã vượt sông Gianh, vượt cả gió cát, để đến với thực khách khắp nơi. Giờ đây, khi nhắc đến du lịch Quảng Bình, nhiều người không chỉ nhớ đến những thắng cảnh thiên nhiên hùng vĩ mà còn nhắc tới hương vị đặc trưng của ram Ba Đồn. Không chỉ xuất hiện ở Quảng Bình, bạn còn có thể bắt gặp món ăn dân dã này tại Hà Nội, Đà Nẵng, Sài Gòn, hay thậm chí trong các gói sản phẩm OCOP cùng với cháo canh khô, tất cả đều mang theo trọn vẹn hương vị quê nhà. Nhưng dù đi xa, ram Ba Đồn vẫn giữ cái hồn quê, cái tình người chân chất, như cách người dân Quảng Bình gìn giữ món ăn này qua bao thế hệ. Ram Ba Đồn không chỉ là món ăn, mà là một câu chuyện. Câu chuyện về mảnh đất khắc nghiệt nhưng đầy tình, về những con người cần cù, khéo léo, và về một hương vị giản đơn mà vương vấn mãi.