Hầm Hải Vân – Hầm đường bộ hiện đại và an toàn nhất Việt Nam

Hầm Hải Vân là một công trình giao thông tổng hợp, bao gồm đường, hầm, cầu và hệ thống trang thiết bị vận hành hiện đại, được thiết kế với tính chất vĩnh cửu.

Chiều dài và cấu trúc ấn tượng

Toàn tuyến công trình hầm đường bộ Hải Vân có chiều dài 12,047 km, với tốc độ thiết kế 80km/h. Cấu trúc chính của hầm bao gồm:

• Hầm chính: Dài 6.280m, rộng 10m với 2 làn xe.
• Hầm cứu nạn: Chạy song song và có chiều dài tương tự hầm chính, rộng 4,7m. Hầm cứu nạn được nối với hầm chính bằng các hầm ngang, đóng vai trò là đường thoát hiểm cho người và phương tiện khi có sự cố.
• Hầm được xây dựng theo phương pháp NATM (New Austrian Tunnelling Method) của Áo, một phương pháp thi công hiện đại, phù hợp với điều kiện địa chất của Việt Nam và đã được nhiều nước trên thế giới áp dụng.
• Thiết kế hầm làm theo dạng hình tròn để tăng khả năng chịu lực, tránh tập trung ứng suất tại góc, đảm bảo độ bền vững.

Hiện đại bậc nhất khu vực

Thời điểm xây dựng, hầm đường bộ Hải Vân được đánh giá là hầm đường bộ dài nhất, hiện đại nhất Đông Nam Á và nằm trong top 30 đường hầm dài nhất trên thế giới. Dù đã hoạt động được hai thập kỷ (tính đến năm 2025), hầm vẫn giữ vững vị thế là một trong những công trình hiện đại bậc nhất khu vực.

Có thể nói rằng, hầm Hải Vân không chỉ là hầm đường bộ xuyên núi dài nhất Việt Nam mà còn là một kỳ tích kỹ thuật giao thông được thiết kế vĩnh cửu, khẳng định vị thế là một trong những công trình hiện đại bậc nhất khu vực Đông Nam Á, giữ vững giá trị và tầm vóc sau hai thập kỷ đi vào vận hành.

Trước khi hầm Hải Vân được đưa vào khai thác (chính thức khánh thành vào ngày 5/6/2005), các phương tiện giao thông trên tuyến huyết mạch Bắc - Nam phải đi qua đèo Hải Vân dài khoảng 21 km. Con đèo này nổi tiếng với những nhược điểm cố hữu như hẹp, dốc lớn, đường cong bán kính nhỏ, tầm nhìn hạn chế, sương mù, và nguy hiểm do một bên là vực sâu, một bên là vách núi dựng đứng.

Việc thông xe hầm Hải Vân đã tạo ra một sự thay đổi ngoạn mục:

• Rút ngắn thời gian: Hành trình vượt đèo trước đây mất khoảng 45-60 phút (hoặc 1 tiếng đồng hồ) đã được rút ngắn xuống chỉ còn 6 phút qua hầm.
• Rút ngắn quãng đường: Giao thông qua hầm Hải Vân rút ngắn được gần 1/2 chiều dài so với đi đường đèo.
• Giải quyết triệt để nguy hiểm: Xóa bỏ một "điểm đen" giao thông, cải thiện cơ bản điều kiện giao thông qua lại trên đoạn đường đèo hiểm trở.

Với lưu lượng bình quân khoảng 6.500 lượt xe lưu thông mỗi ngày đêm (và có thời điểm tăng gấp đôi vào Lễ, Tết), hầm Hải Vân đã mang lại lợi ích kinh tế - xã hội to lớn, giảm tiêu hao nhiên liệu, hư hỏng phương tiện và đặc biệt là hạn chế những thiệt hại không thể lường trước do tai nạn, ách tắc giao thông.

Để đảm bảo an toàn tuyệt đối cho gần 48 triệu lượt xe đã qua hầm (tính đến tháng 6/2025), hầm Hải Vân được vận hành bởi một hệ thống giám sát và cứu hộ chuyên nghiệp, hoạt động 24/7.

Hệ thống công nghệ hiện đại

Hoạt động trong hầm được giám sát bởi hệ thống điều hành tích hợp công nghệ ITS (Intelligent Transportation System) hiện đại, bao gồm:

• Giám sát lưu lượng xe, chất lượng không khí.
• Hệ thống chiếu sáng, thông gió, và hệ thống PCCC tiên tiến.
• Hầm cứu nạn song song đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo an toàn thoát hiểm khi có sự cố.

Đội ngũ vận hành "thầm lặng"

Đằng sau những con số là một bộ máy vận hành được tổ chức khoa học với đội ngũ kỹ sư, công nhân túc trực liên tục. Hai thập kỷ qua, đội ngũ cứu nạn cứu hộ đã kịp thời xử lý hàng chục nghìn trường hợp phương tiện dừng hỏng, hàng trăm vụ tai nạn giao thông và sự cố cháy, giúp giảm thiểu thiệt hại về người và tài sản. Sự cống hiến thầm lặng của họ là yếu tố then chốt làm nên sự an toàn và tin cậy của công trình.

Chính nhờ sự kết hợp chặt chẽ giữa hệ thống điều hành tích hợp công nghệ và đội ngũ vận hành chuyên nghiệp, tận tâm, hầm Hải Vân đã duy trì được mức độ an toàn cao nhất qua hai thập kỷ, trở thành một minh chứng hùng hồn cho sự tin cậy và hiệu quả của công tác quản lý vận hành công trình giao thông hiện đại tại Việt Nam.

Hầm Hải Vân không chỉ là một công trình giao thông đơn thuần mà còn là mạch máu kinh tế của khu vực miền Trung:

• Thúc đẩy kinh tế: Giúp phát triển kinh tế cho thành phố Đà Nẵng và tỉnh Thừa Thiên Huế, tăng cường năng lực vận tải, thu hút đầu tư.
• Hoàn thiện hạ tầng: Góp phần hoàn thiện cơ sở hạ tầng giao thông hành lang kinh tế Đông - Tây, giúp khu vực miền Trung - Tây Nguyên Việt Nam có thể giao thương thuận lợi hơn với khu vực Đông Nam Á và quốc tế.
• Phát triển du lịch: Khi giao thông được an toàn và thuận lợi, đèo Hải Vân cũng được khai thác tối đa tiềm năng du lịch, trở thành một điểm đến thu hút du khách với danh xưng "Thiên hạ đệ nhất hùng quan".

Vượt xa vai trò của một tuyến đường, Hầm Hải Vân đã trở thành "mạch máu" chiến lược giúp thúc đẩy kinh tế - xã hội cho Đà Nẵng và Thừa Thiên Huế, đồng thời hoàn thiện hạ tầng giao thông hành lang kinh tế Đông - Tây, mở rộng cánh cửa giao thương và khai thác tối đa tiềm năng du lịch của vùng "Thiên hạ đệ nhất hùng quan".

Khép lại hai thập kỷ vận hành thành công, Hầm Hải Vân không chỉ hoàn thành sứ mệnh lịch sử là "con đường ánh sáng" xuyên Trường Sơn, xóa tan nỗi lo hiểm nguy của đèo núi, mà còn trở thành biểu tượng sống động cho năng lực làm chủ công nghệ và khát vọng vươn lên của người Việt trong lĩnh vực giao thông. Công trình này, đặc biệt khi Hầm Hải Vân 2 đi vào hoạt động, đã củng cố vững chắc vị thế là một trong những hầm đường bộ hiện đại và an toàn nhất khu vực. Trong khi tuyến đường huyết mạch được bảo đảm thông suốt, đèo Hải Vân lịch sử giờ đây lại trở thành điểm đến quyến rũ cho những ai tìm kiếm trải nghiệm thiên nhiên hùng vĩ, mở ra tiềm năng khai thác lớn cho các dịch vụ tour Đèo Hải Vân khám phá "Thiên hạ đệ nhất hùng quan". Hầm Hải Vân, vì thế, không chỉ đóng góp vào kinh tế mà còn là niềm tự hào quốc gia, tiếp tục thúc đẩy sự phát triển bền vững và hội nhập của miền Trung Việt Nam.