Vì sao Huế được mệnh danh là Thành phố Festival? Điểm hẹn văn hóa truyền thống nổi bật cả nước

Năm 1992, ý tưởng về một lễ hội văn hóa đã nhen nhóm từ sự kiện "Gặp gỡ Việt - Pháp" tại Huế. Với sự hỗ trợ của Chính phủ Pháp, ý tưởng này đã trở thành hiện thực vào năm 2000, với Festival Huế lần đầu tiên được tổ chức. Đây là một sự kiện mang tính bước ngoặt, mở ra một chương mới cho sự phát triển văn hóa và du lịch của miền đất cố đô.

Ban đầu, Festival Huế được tổ chức định kỳ hai năm một lần. Dù vậy, mỗi kỳ festival đều mang một thông điệp riêng, một dấu ấn khó phai. Ví dụ như:

• Festival Huế 2000: Với thông điệp "Huế - thành phố của nghệ thuật sống", đây được xem là "Festival hồi sinh" sau cơn lũ lịch sử năm 1999.
• Festival Huế 2002: Lễ hội Áo dài độc đáo trên cầu Trường Tiền đã tạo nên một dấu ấn đậm nét, từ đó cụm từ "Huế - thành phố Festival của Việt Nam" bắt đầu được nhắc đến rộng rãi.
• Festival Huế 2006: Tổ chức kỷ niệm 700 năm lịch sử vùng đất, với việc phục dựng nhiều lễ hội cung đình quan trọng như Lễ hội Nam Giao và Đêm Hoàng cung, khẳng định đẳng cấp của một lễ hội mang đậm bản sắc dân tộc và có tầm vóc quốc tế.

Trải qua nhiều kỳ tổ chức với những dấu ấn riêng biệt, Festival Huế không chỉ là một sự kiện văn hóa đơn thuần mà đã trở thành thương hiệu, định danh cho một cố đô luôn biết cách làm mới mình, biến di sản thành sức sống đương đại.

Điểm nhấn quan trọng trong hành trình phát triển của Festival Huế là sự thay đổi về mô hình tổ chức. Từ năm 2022, Thừa Thiên Huế đã định hướng tổ chức lễ hội theo hình thức "Festival Bốn Mùa". Thay vì chỉ diễn ra hai năm một lần, các lễ hội giờ đây được dàn trải quanh năm, khai thác tối đa kho tàng lễ hội phong phú của địa phương với khoảng 500 lễ hội lớn nhỏ.

• Mùa xuân: Mở đầu bằng Lễ Ban Sóc tái hiện nghi lễ truyền thống của triều Nguyễn, tạo không khí khai hội rộn ràng.
• Mùa hạ: Nổi bật với Tuần lễ Festival nghệ thuật quốc tế Huế, nơi hội tụ của các đoàn nghệ thuật từ khắp năm châu, phô diễn sự đa dạng của văn hóa truyền thống và đương đại.
• Mùa thu: Gắn với Tuần lễ Festival nghề truyền thống, tôn vinh các làng nghề truyền thống của Huế và Việt Nam.
• Mùa đông: Kết thúc năm bằng chương trình Countdown chào năm mới, tạo nên không gian văn hóa, giải trí sôi động.

Mô hình này giúp Huế trở thành một điểm hẹn văn hóa quanh năm, thu hút du khách và tạo ra những sản phẩm du lịch lễ hội có sức hút đặc trưng.

Tinh thần của Festival Huế là giữ vững bản sắc, cốt cách văn hóa truyền thống, nhưng phương thức thể hiện luôn luôn mới. Các chương trình nghệ thuật không chỉ diễn ra tại các không gian cung đình như Đại nội, Điện Kiến Trung, mà còn lan tỏa ra cộng đồng. Điều này biến người dân và du khách trở thành chủ thể sáng tạo lẫn chủ thể thụ hưởng.

• Chương trình chất lượng cao (IN): Tập trung tại các không gian đặc trưng của cố đô như Đại nội, Điện Kiến Trung, Cung An Định, với các buổi biểu diễn cung đình, lễ hội dân gian được tái hiện công phu.
• Chương trình cộng đồng (OFF): Diễn ra rộng khắp thành phố và các vùng lân cận, với các sự kiện như "Chợ quê ngày hội" ở Cầu Ngói Thanh Toàn, "Sóng nước Tam Giang", hay các chương trình nghệ thuật tiếp cận cả những đối tượng như bệnh nhân, đồng bào vùng sâu vùng xa.

Festival Huế còn là cầu nối giữa quá khứ và hiện tại. Sự giao thoa giữa văn hóa truyền thống và hiện đại, cùng việc ứng dụng công nghệ trong cách thức thể hiện, đã giúp các giá trị văn hóa cốt lõi của Huế trở nên phù hợp hơn với giới trẻ và yêu cầu hội nhập. Nhờ đó, Huế không chỉ là thành phố di sản, mà còn là một không gian văn hóa sáng tạo.

Với những thành tựu nổi bật đã đạt được, Festival Huế đã trở thành một lễ hội văn hóa - nghệ thuật có quy mô quốc gia và tầm cỡ quốc tế. Nó không chỉ góp phần bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa Huế, văn hóa Việt Nam, mà còn tạo ra việc làm, mang lại sự thịnh vượng về vật chất lẫn tinh thần cho người dân. Chính vì vậy, danh xưng "Thành phố Festival" đối với Huế là hoàn toàn xứng đáng, khẳng định vị thế là một điểm hẹn văn hóa truyền thống nổi bật của cả nước.